روح‌القدس
روح‌القدس
روح‌القدس به‌عنوان سومین شخص تثلیث ، هم‌ذات با پدر و پسر، در الاهیات مسیحی پروتستان، کاتولیک و ارتدکس به‌عنوان خدا شناخته می‌شود. او در کتاب مقدس به‌عنوان منبع الهام، قوت، هدایت و تقدیس ایمانداران معرفی شده و نقش محوری در خلقت، حیات جدید، فیض خداوند، و تئوسیس ایمانداران دارد.[۱] روح القدس در متن های کتاب مقدس، به‌ویژه در اشعیا فصل ۱۱ آیات ۱ تا ۳ و انجیل به قلم یوحنا فصل ۱۵ آیه ۲۶، به‌عنوان تسلی‌دهنده، مدافع و روح حقیقت برجسته است.[۲]
ریشه‌شناسی
واژه روح‌القدس در زبان‌های اصلی کتاب مقدس (عبری، یونانی و آرامی) معانی عمیقی دارد که به خداوند بودن، حیات، حضور خداوند و قداست اشاره می‌کند:
| زبان | تلفظ |
|---|---|
| عبری | רוח הקודש (روآخ هاکودش) |
| یونانی | Πνεῦμα Ἅγιον (پنوما هاگیون) |
| آرامی | ܪܘܚܐ ܕܩܘܕܫܐ (روخا دقودشا) |
تحلیل ریشه‌شناسی
- عبری: واژه «روآخ» (רוח) در عبری به معانی روح، باد یا نفس به کار می‌رود و بسته به زمینه، معنای متفاوتی دارد. ترکیب با هاکودش (הקודש)، به معنای مقدس، بر قداست الهی تأکید می‌کند. این ترکیب در پیدایش فصل ۱ آیه ۲ به‌عنوان حضور فعال خدا در خلقت ظاهر می‌شود.[۳]
- یونانی: «پنوما» (πνεῦμα) در یونانی کوینه نیز به معانی روح، باد یا نفس اشاره دارد و جنسیت خنثی دارد. همراه با هاگیون (ἅγιον)، به معنای مقدس، به‌عنوان روح مقدس در متون عهد جدید، مانند اعمال رسولان فصل ۲ آیه ۴، به کار رفته است.[۴]
- آرامی: در متون سریانی پشیتا، «روخا دقودشا» مشابه عبری و یونانی به «روح مقدس» اشاره دارد و در متون آرامی عهد جدید، به‌ویژه در توصیف نقش روح‌القدس در پنطیکاست، دیده می‌شود.
خدا بودن روح‌القدس
آموزهٔ کتاب مقدس نشان می‌دهد که روح‌القدس خداست. این حقیقت از راه صفات، اعمال، جایگاه و نام او آشکار می‌شود.
۱. صفات خدایی روح‌القدس
- علم مطلق: پولس رسول می‌نویسد که روح همه‌چیز را، حتی اعماق خدا را، می‌داند. چنین دانشی فقط در شأن خداوند است.[۵]
- حضور همه‌جایی: مزامیر شهادت می‌دهد که هیچ‌کس نمی‌تواند از حضور روح‌القدس بگریزد، چه در آسمان و چه در ژرفای زمین.[۶]
- قدرت خلقت: در آغاز جهان، روح خدا بر سطح آب‌ها در حرکت بود. ایوب نیز می‌گوید: روح خدا مرا آفریده است . این آیات نشان می‌دهد که روح‌القدس در آفرینش سهیم است.[۷][۸]
- جاودانگی: رساله به عبرانیان روح‌القدس را روح جاودانی می‌نامد، که دلالت بر ازلیت و جاودانگی او دارد.[۹]
- قدرت مطلق و ارادهٔ شخصی: روح‌القدس عطایای روحانی را مطابق ارادهٔ خود به ایمانداران می‌بخشد. داشتن ارادهٔ مستقل و اقتدار مطلق، نشانهٔ خدایی بودن اوست.[۱۰]
۲. اعمال الهی روح‌القدس
- الهام کتاب مقدس: انبیا تحت هدایت روح‌القدس سخن گفتند و کاتبان کتاب مقدس به الهام و تحت نفوذ او نوشتند.[۱۱]
- حیات‌بخشی: عیسی مسیح اعلام کرد که تولد تازه از روح است، و پولس گفت روح همان کسی است که بدن‌های فانی را زنده می‌سازد.[۱۲][۱۳]
- تقدیس ایمانداران: روح‌القدس ایمانداران را پاک و تقدیس می‌کند و آنان را در حیات مسیحی استوار می‌سازد.[۱۴]
۳. خدا نامیده شدن روح القدس
در ماجرای حنانیا و سفیره، پطرس رسول می‌گوید که آنان به روح‌القدس دروغ گفتند و سپس تأکید می‌کند که این دروغ در حقیقت دروغ به خدا بود. این متن به‌طور مستقیم روح‌القدس را خدا می‌نامد.[۱۷]
۴. برابری با پدر و پسر
- در فرمان تعمید، عیسی دستور می‌دهد که شاگردان به نام پدر و پسر و روح‌القدس تعمید دهند. قرار گرفتن روح‌القدس در کنار پدر و پسر در یک نام واحد، نشانهٔ هم‌ذات بودن او با ایشان است.[۱۸]
- در دعای برکت در پایان نامه خود، پولس رسول فیض عیسی مسیح، محبت خدا و مشارکت با روح‌القدس را یکسان در کنار هم قرار می‌دهد، که نشان‌دهندهٔ جایگاه مساوی او با پدر و پسر است.[۱۹]
۵. معبد خدا
پولس رسول اعلام می‌کند که بدن ایمانداران معبد خداست، زیرا روح خدا در آنان ساکن است. این سکونت، هم ارز سکونت خود خداست و نشان می‌دهد که روح‌القدس خداست.[۲۰]
شخص بودن روح‌القدس
روح‌القدس در الاهیات مسیحی نه‌تنها خدا، بلکه یک شخص متمایز و با اراده، عقل و احساسات است. این شخص بودن در کتاب مقدس با ویژگی‌های زیر تأیید می‌شود:
- اراده: روح‌القدس به دلخواه خود عطایا را تقسیم می‌کند.[۲۱]
- عقل: او ایمانداران را به سوی حقیقت هدایت می‌کند و تعلیم می‌دهد.[۲۲]
- احساسات: روح‌القدس می‌تواند اندوهگین شود.[۲۳]
این ویژگی‌ها نشان می‌دهند که روح‌القدس یک نیرو یا انرژی نیست، بلکه شخصی متمایز در تثلیث مقدس است که با ایمانداران ارتباط شخصی برقرار می‌کند.
تثلیث و غیر تثلیثی در خدا بودن روح القدس
در سنت‌های اصلی مسیحی، شامل پروتستان، کاتولیک و ارتدکس، خدا بودن روح‌القدس و جایگاه او در تثلیث به‌طور کامل پذیرفته شده است. ایمان مسیحی واقعی بر اساس کتاب مقدس مستلزم باور به تثلیث—پدر، پسر و روح‌القدس—است. کسانی که این باور را ندارند و خود را مسیحی غیر تثلیثی معرفی می‌کنند، از نظر آموزهٔ کتاب مقدس و سنت مسیحی نمی‌توانند پیروان حقیقی مسیح قلمداد شوند، زیرا بدون ایمان به تثلیث، اساس مسیحیت رعایت نشده و بنابراین اصطلاح مسیحی برای آن‌ها دقیق نیست . بنابراین، کاربرد این اصطلاح (مسیحیان غیرتثلیثی) درستیِ الهیاتی ندارد و متأسفانه در میان مسیحیان پارسی‌زبان، این اصطلاحِ غیرکتاب‌مقدسی ـ که ریشه در حکمت ندارد ـ برای این کسانی که به تثلیث باور ندارند بسیار به کار می‌رود.
منابع
- ↑ انجیل به قلم یوحنا فصل ۱۴ آیات ۱۶ تا ۱۷
- ↑ انجیل به قلم یوحنا فصل ۱۵ آیه ۲۶
- ↑ پیدایش فصل ۱ آیه ۲
- ↑ اعمال رسولان فصل ۲ آیه ۴
- ↑ رساله اول به قرنتیان فصل ۲ آیات ۱۰–۱۱
- ↑ مزامیر فصل ۱۳۹ آیات ۷–۱۰
- ↑ پیدایش فصل ۱ آیه ۲
- ↑ ایوب فصل ۳۳ آیه ۴
- ↑ عبرانیان فصل ۹ آیه ۱۴
- ↑ رساله اول به قرنتیان فصل ۱۲ آیه ۱۱
- ↑ رساله دوم پطرس فصل ۱ آیه ۲۱
- ↑ انجیل به قلم یوحنا فصل ۳ آیات ۵–۶
- ↑ رساله به رومیان فصل ۸ آیه ۱۱
- ↑ رساله اول به قرنتیان فصل ۶ آیه ۱۱
- ↑ اعمال رسولان فصل ۱ آیه ۸
- ↑ اعمال رسولان فصل ۱۳ آیه ۲
- ↑ اعمال فصل ۵ آیات ۳–۴
- ↑ انجیل به قلم متی فصل ۲۸ آیه ۱۹
- ↑ رساله دوم به قرنتیان فصل ۱۳ آیه ۱۴
- ↑ رساله اول به قرنتیان فصل ۳ آیه ۱۶
- ↑ رساله اول به قرنتیان فصل ۱۲ آیه ۱۱
- ↑ انجیل به قلم یوحنا فصل ۱۶ آیه ۱۳
- ↑ رساله به افسسیان فصل ۴ آیه ۳۰
- ↑ انجیل به قلم یوحنا فصل ۱۴ آیه ۱۶
- ↑ رساله به رومیان فصل ۸ آیه ۲۶