پرش به محتوا

یهودیت: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه کتاب مقدس
خط ۱۴۲: خط ۱۴۲:
* [[تلمود بابلی]] (۵۰۰ م)<br>
* [[تلمود بابلی]] (۵۰۰ م)<br>
* شامل تفسیرهای گمارا بر [[میشنا]]
* شامل تفسیرهای گمارا بر [[میشنا]]
      </td>
    </tr>
  </table>
</div>
== فرقه‌های اصلی ==
<div style="width:100%; overflow-x:auto; margin:15px 0;">
  <table style="min-width:100%; border-collapse:collapse;">
    <caption style="background:#f0f8ff; padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">فرقه‌های یهودیت معاصر</caption>
    <tr>
      <th style="background:#f0f8ff; padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center; min-width:150px;">فرقه</th>
      <th style="background:#f0f8ff; padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center; min-width:150px;">جمعیت (تقریبی)</th>
      <th style="background:#f0f8ff; padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center; min-width:150px;">موضع نسبت به هلاخا</th>
      <th style="background:#f0f8ff; padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center; min-width:200px;">ویژگی‌های کلیدی</th>
    </tr>
    <tr>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">[[یهودیت ارتدکس|ارتدکس]]</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">۱۰–۱۵٪ یهودیان جهان</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">پایبندی کامل</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;">
* اعتقاد به وحی الهی تورات<ref name="gen17" /><br>
* رعایت دقیق [[شبات]] و [[کشروت]]<ref>[[خروج فصل 31|خروج فصل ۳۱ آیات ۱۲–۱۷]]</ref><br>
* تفکیک جنسیتی در عبادت
      </td>
    </tr>
    <tr>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">[[یهودیت محافظه‌کار|محافظه‌کار]]</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">۲۰–۲۵٪</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">تفسیر انعطاف‌پذیر</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;">
* پذیرش تغییرات محدود در [[هلاخا]]<br>
* نقش فعال زنان در عبادت<br>
* ترکیب سنت و مدرنیته
      </td>
    </tr>
    <tr>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">[[یهودیت اصلاح‌طلب|اصلاح‌طلب]]</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">۳۵–۴۰٪</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">رویکرد تاریخی-انتقادی</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;">
* تأکید بر اخلاق بیش از قوانین<br>
* برابری کامل جنسیتی<br>
* پذیرش همجنسگرایی
      </td>
    </tr>
    <tr>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">[[یهودیت بازسازی‌گرا|بازسازی‌گرا]]</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">کمتر از ۵٪</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">یهودیت به‌عنوان تمدن در حال تکامل</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;">
* عدم الزام به اعتقادات فوق‌طبیعی<br>
* تمرکز بر فرهنگ یهودی<br>
* دموکراسی دینی
      </td>
    </tr>
    <tr>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">[[حسیدیسم|حسیدی]]</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">زیرمجموعه ارتدکس</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">پیروی از ربی‌های کاریزماتیک</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;">
* تأکید بر [[کابالا|عرفان یهودی]]<br>
* لباس متمایز ([[فرق ستریمل|ستریمل]])<br>
* جوامع بسته و سنتی
       </td>
       </td>
     </tr>
     </tr>

نسخهٔ ‏۳ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۹:۱۲

برای بهبود صفحه، در قسمت بحث پیشنهادات خود را با منبع معتبر مطرح کنید تا بررسی و اعمال شود

یهودیت

واژه یهودیت به دین، فرهنگ و نظام اعتقادی قوم یهود اشاره دارد و از نام قبیله یهودا، یکی از اسباط دوازده‌گانه اسرائیل، گرفته شده است و دارای تاریخی غنی و نظام اعتقادی پیچیده است.

تاریخچه یهودیت

دوران‌های مهم تاریخی یهودیت
دوره بازه زمانی رویدادهای کلیدی و ویژگی‌ها
دوره کتاب مقدس ۲۰۰۰–۵۸۶ ق.م

ظهور ابراهیم به‌عنوان نخستین یکتاپرست[۱]
خروج از مصر تحت رهبری موسی (حدود ۱۳۰۰ ق.م)[۲]
دریافت ده فرمان در کوه سینا[۳]
تأسیس پادشاهی متحد اسرائیل تحت حکومت داوود و سلیمان[۴]
ساخت معبد اول اورشلیم (حدود ۹۵۷ ق.م)[۵]

تبعید بابلی ۵۸۶–۵۳۸ ق.م

تخریب معبد اول توسط نبوکدنصر دوم[۶]
تبعید یهودیان به بابل[۷]
شکل‌گیری هویت دینی در غیاب معبد[۸]

دوره معبد دوم ۵۳۸ ق.م–۷۰ م

بازگشت یهودیان و ساخت معبد دوم[۹]
حکومت هخامنشیان، یونانیان و رومیان
ظهور مکاتب فریسیان، صدوقیان و اسنیان[۱۰]
شورش مکابیان و تأسیس حکومت حشمونیان

دوره تلمودی ۷۰–۶۰۰ م

تخریب معبد دوم توسط رومیان (۷۰ م)
تدوین میشنا توسط ربی یهودا هاناسی (حدود ۲۰۰ م)[۱۱]
تکمیل تلمود بابلی (حدود ۵۰۰ م)
شکل‌گیری نظام هلاخایی

قرون وسطی ۶۰۰–۱۷۵۰ م

ظهور تفسیرهای راشی و توسفیست‌ها
گسترش کابالا در اسپانیا و صفد
جوامع یهودی تحت حکومت اسلامی و مسیحی
[تفتیش عقاید و اخراج از اسپانیا (۱۴۹۲)

دوره مدرن ۱۷۵۰–اکنون

جنبش هسکالا|روشنگری یهودی
ظهور اصلاح‌طلبان و محافظه‌کاران
و تأسیس دولت اسرائیل (۱۹۴۸)
چالش‌های معاصر یهودیت در جهان مدرن

متون مقدس

متون مقدس یهودیت
متن زبان دوره تدوین محتوا و اهمیت
تورات عبری باستان ۱۳۰۰–۵۰۰ ق.م

پنج کتاب موسی، پایه‌ترین متن یهودیت شامل:

انبیا (پیامبران) عبری ۹۰۰–۴۰۰ ق.م

شامل ۸ کتاب تاریخی و ۱۵ کتاب پیامبران مانند:

کتاب های دیگر عبری و آرامی ۱۰۰۰–۲۰۰ ق.م

۱۱ کتاب شامل:

میشنا عبری میانه ۲۰۰ م

اولین تدوین تورات شفاهی در ۶ بخش (سدریم) شامل:

  • زراعیم (قوانین کشاورزی)
  • موعید (اعیاد)
  • نشیم (قوانین خانواده)
تلمود عبری و آرامی ۲۰۰–۵۰۰ م

اعیاد و روزهای مهم

تقویم کامل اعیاد یهودی
نام عید تاریخ (تقویم عبری) مدت اهمیت و آیین‌ها
روش هشانا ۱–۲ تیشری ۲ روز
یوم کیپور ۱۰ تیشری ۱ روز (۲۵ ساعت روزه)
  • روز کفاره و توبه[۲۵]
  • پنج نماز طولانی
  • ممنوعیت کامل خوردن و آشامیدن
سوکوت ۱۵–۲۱ تیشری ۷ روز
شمینی عصرت/سیمحات تورا ۲۲ تیشری ۱ روز
  • پایان چرخه سالانه تورات[۲۷]
  • رقص با طومارهای تورات
پسح ۱۵–۲۲ نیسان ۷ روز (۸ روز در دیاسپورا)
  • آزادی از بردگی مصر[۲۸]
  • سدر (ضیافت شبانه)
  • ممنوعیت خمیر (مصا)
شاووعوت ۶ سیوان ۱ روز (۲ روز در دیاسپورا)
تیشا بآو ۹ آو ۱ روز (روزه)
  • سوگواری برای تخریب معابد[۳۰]
  • خواندن مراثی (اِیخا)
  • ممنوعیت تفریحات
حنوکا ۲۵ کیسلو–۲ توت ۸ روز
پوریم ۱۴ آدار ۱ روز

آیین‌های مهم

مناسک زندگی یهودی
آیین زمان اجرا جزئیات متون مرتبط
بریت میلا روز هشتم تولد
       * ختنه پسران توسط موهل
* مراسم نامگذاری دختران (زِوِد هابات)
پیدایش فصل ۱۷ آیات ۱۰–۱۴
بار/بات میتزوا ۱۳ سالگی (پسر)
۱۲ سالگی (دختر)
       * خواندن تورات در کنیسه
* جشن خانوادگی
میشنا آووت ۵:۲۱
کیدوشین مراسم ازدواج
       * امضای کتوبا (قباله)
* حلقه‌گذاری تحت چوپا
* شکستن لیوان
کیدوشین ۲آ
شیوا هفت روز پس از مرگ
       * عزاداری در خانه
* پوشیدن کریعا (پارگی لباس)
* اجتناب از تفریحات
موعد کتان ۲۷ب

پانویس

  • شاخت، یوزف. مقدمه‌ای بر تلمود. دانشگاه شیکاگو، ۱۹۶۴.
  • هسکل، لوئیس. تاریخ یهودیت در عصر مدرن. انتشارات دانشگاه آکسفورد، ۲۰۱۸.
  • اوریان، داوید. یهودیت و فرقه‌های معاصر. انتشارات هاروارد، ۲۰۰۹.
  • نوسنر، جیکوب. هلاخا: قوانین یهودی در عمل. دانشگاه ییل، ۱۹۹۵.
  • شولم، گرشوم. جنبش‌های عرفانی در یهودیت. دانشگاه پرینستون، ۱۹۴۶.
  • الیاده، میرچا. تاریخ ادیان. انتشارات دانشگاه شیکاگو، ۱۹۵۸.