یهودااسخریوطی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۲۱:۰۳

برای بهبود صفحه، در قسمت بحث پیشنهادات خود را با منبع معتبر مطرح کنید تا بررسی و اعمال شود

یحیی تعمیددهنده

نام یحیی (به عبری: יוֹחָנָן، Yoḥanan) از ریشه عبری به معنای خداوند بخشنده است یا رحمت خداوند گرفته شده است. در زبان یونانی عهد جدید، این نام به صورت Ἰωάννης (Iōannēs) ظاهر می‌شود. لقب تعمیددهنده به نقش یحیی در انجام آیین تعمید برای توبه اشاره دارد. در متون آرامی، نامی معادل مستقیم برای یحیی وجود ندارد، اما معادل‌های عبری در متون یهودی استفاده می‌شد.

زبان	ریشه	تلفظ به فارسی
عبری	יוֹחָנָן (Yoḥanan)	یوخانان
یونانی	Ἰωάννης (Iōannēs)	یوآنِس
آرامی	-	-

حضور در کتاب مقدس

یحیی تعمیددهنده یکی از شخصیت‌های کلیدی در عهد جدید است که به‌عنوان پیامبری شناخته می‌شود که راه را برای آمدن عیسی مسیح آماده کرد. او مردم را به توبه دعوت کرد و آیین تعمید را به‌عنوان نشانه‌ای از بازگشت به سوی خداوند انجام داد. یحیی پسر زکریا و الیزابت بود و تولد او به‌صورت معجزه‌آسا پیش‌بینی شد^[۱]. او عیسی را تعمید داد و او را به‌عنوان بره خدا معرفی کرد^[۲]. یحیی همچنین به دلیل انتقاد از هیرودیس آنتیپاس به خاطر ازدواج غیرقانونی‌اش، زندانی شد و در نهایت سر بریده شد^[۳].

نقش تاریخی یا الاهیاتی

یحیی تعمیددهنده در الاهیات مسیحی به‌عنوان آخرین پیامبر عهد عتیق و پیشرو مسیح شناخته می‌شود. او پلی بین دو عهد است، زیرا پیام او به تحقق وعده‌های الهی در عیسی اشاره دارد. نقش او در دعوت به توبه و تعمید، بر اهمیت آمادگی روحانی برای پذیرش نجات تأکید دارد. در سنت‌های مسیحی (پروتستان، کاتولیک و ارتدوکس)، یحیی به‌عنوان نمونه‌ای از شجاعت و وفاداری به خدا ستایش می‌شود، اگرچه در سنت کاتولیک و ارتدوکس، احترام ویژه‌ای به‌عنوان قدیس به او داده می‌شود که در پروتستانتیسم کمتر رایج است. از نظر تاریخی، فعالیت یحیی در منطقه اردن و تعمید او با آیین‌های پاکسازی یهودی مرتبط است، اما با تأکید بر توبه به‌عنوان پیش‌نیاز پادشاهی خدا متمایز می‌شود.

پانویس

[luke1-1] انجیل به قلم لوقا فصل ۱ آیه ۵–۲۵

[john1-2] انجیل به قلم یوحنا فصل ۱ آیه ۲۹–۳۴

[matt14-3] انجیل به قلم متی فصل ۱۴ آیه ۱–۱۲

[۱]

[۲]

[۳]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-== یهودا اسخریوطی ==
+{{واژه}}
-'''یهودا اسخریوطی''' (به [[زبان یونانی|یونانی]]: Ἰούδας Ἰσκαριώτης) یکی از [[دوازده حواریون|حواریون دوازده‌گانه]] [[عیسی مسیح]] بود که او را به قیمت سی [[سکه نقره]] به [[رئیس کهنه|رؤسای کهنه]] تسلیم کرد. این خیانت نقطه عطفی در روایت [[مصلوب شدن عیسی|صلب عیسی]] محسوب می‌شود و یهودا در الهیات مسیحی به نماد خیانت و فریب تبدیل شده است. روایت‌های مختلفی درباره انگیزه‌ها و سرنوشت نهایی او وجود دارد که در متون [[کلیسای اولیه]] و تفاسیر مدرن مورد بحث قرار گرفته‌اند.
-=== ریشه‌شناسی و نام‌شناسی ===
+== یحیی تعمیددهنده ==
-نام «یهودا اسخریوطی» ترکیبی از دو جزء است:
+نام یحیی (به عبری: יוֹחָנָן، Yoḥanan) از ریشه [[زبان عبری|عبری]] به معنای [[خداوند]] بخشنده است یا رحمت [[خداوند]] گرفته شده است. در [[زبان یونانی]] عهد جدید، این نام به صورت Ἰωάννης (Iōannēs) ظاهر می‌شود. لقب تعمیددهنده به نقش یحیی در انجام آیین [[تعمید]] برای [[توبه]] اشاره دارد. در [[زبان آرامی|متون آرامی]]، نامی معادل مستقیم برای یحیی وجود ندارد، اما معادل‌های عبری در متون یهودی استفاده می‌شد.
-* '''یهودا''' (یونانی: Ἰούδας) برگرفته از [[یهودا (پسر یعقوب)|یهودا پسر یعقوب]]، به معنای «ستوده» یا «خدا را سپاس».
-* '''اسخریوطی''' احتمالاً اشاره به زادگاه او دارد (مثل «مرد قریوت» یا «اهل سیکاری»).
-{| class="wikitable"
+<div style="width:100%; overflow-x:auto; margin:15px 0;">
-|+ تحلیل ریشه‌شناسی نام "یهودا اسخریوطی"
+  <table style="min-width:100%; border-collapse:collapse;">
-|-
+    <tr>
-! زبان !! نگارش !! ریشه !! معنا !! شواهد !! منبع
+      <th style="background:#f0f8ff; padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center; min-width:150px;">زبان</th>
-|-
+      <th style="background:#f0f8ff; padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center; min-width:150px;">ریشه</th>
-| [[عبری]] || יְהוּדָה (Yehuda) || [[یهودا (پسر یعقوب)|یهودا]] || «ستوده» || [[سفر پیدایش|پیدایش ۲۹:۳۵]] || {{Harvard citation no brackets|Brown|1994|p=141}}
+      <th style="background:#f0f8ff; padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center; min-width:150px;">تلفظ به فارسی</th>
-|-
+    </tr>
-| [[یونانی]] || Ἰσκαριώτης (Iskariōtēs) || احتمالاً [[قیريوت]] یا [[سیکاری|سِکّاری]] || «مرد قریوت» یا «خنجرزن» || [[انجیل مرقس|مرقس ۳:۱۹]] || {{Harvard citation no brackets|Ehrman|2016|p=78}}
+    <tr>
-|}
+      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">عبری</td>
+      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">יוֹחָנָן (Yoḥanan)</td>
+      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">یوخانان</td>
+    </tr>
+    <tr>
+      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">یونانی</td>
+      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">Ἰωάννης (Iōannēs)</td>
+      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">یوآنِس</td>
+    </tr>
+    <tr>
+      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">آرامی</td>
+      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">-</td>
+      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">-</td>
+    </tr>
+  </table>
+</div>
-=== زندگینامه تحلیلی ===
+== حضور در کتاب مقدس ==
-یهودا در [[اناجیل]] به عنوان یکی از دوازده شاگرد عیسی معرفی می‌شود که مسئولیت [[کیسه پول|مالی گروه]] را بر عهده داشت ([[انجیل یوحنا|یوحنا ۱۲:۶]]). او در [[باغ جتسمانی]] عیسی را با بوسه‌ای به سربازان شناساند ([[انجیل متی|متی ۲۶:۴۸–۴۹]]). پس از خیانت، بنا به روایت [[انجیل متی|متی]]، از کرده خود پشیمان شد و خود را دار زد ([[انجیل متی|متی ۲۷:۵]]).
+یحیی تعمیددهنده یکی از شخصیت‌های کلیدی در [[کتاب مقدس - عهد جدید|عهد جدید]] است که به‌عنوان پیامبری شناخته می‌شود که راه را برای آمدن [[عیسی]] [[مسیح]] آماده کرد. او مردم را به [[توبه]] دعوت کرد و آیین [[تعمید]] را به‌عنوان نشانه‌ای از بازگشت به سوی [[خداوند]] انجام داد. یحیی پسر [[زکریا پدر یحیی تعمیددهنده|زکریا]] و [[الیزابت مادر یحیی تعمیددهنده|الیزابت]] بود و تولد او به‌صورت معجزه‌آسا پیش‌بینی شد<ref name="luke1">[[انجیل به قلم لوقا فصل 1|انجیل به قلم لوقا فصل ۱ آیه ۵–۲۵]]</ref>. او [[عیسی]] را [[تعمید]] داد و او را به‌عنوان بره خدا معرفی کرد<ref name="john1">[[انجیل به قلم یوحنا فصل 1|انجیل به قلم یوحنا فصل ۱ آیه ۲۹–۳۴]]</ref>. یحیی همچنین به دلیل انتقاد از [[هیرودیس آنتیپاس]] به خاطر ازدواج غیرقانونی‌اش، زندانی شد و در نهایت سر بریده شد<ref name="matt14">[[انجیل به قلم متی فصل 14|انجیل به قلم متی فصل ۱۴ آیه ۱–۱۲]]</ref>.
-{| class="wikitable" style="text-align: right; width: 100%;"
+== نقش تاریخی یا الاهیاتی ==
-|-
+یحیی تعمیددهنده در الاهیات مسیحی به‌عنوان آخرین پیامبر [[کتاب مقدس - عهد عتیق|عهد عتیق]] و پیشرو [[مسیح]] شناخته می‌شود. او پلی بین [[کتاب مقدس|دو عهد]] است، زیرا پیام او به تحقق وعده‌های الهی در [[عیسی]] اشاره دارد. نقش او در دعوت به [[توبه]] و [[تعمید]]، بر اهمیت آمادگی روحانی برای پذیرش [[نجات]] تأکید دارد. در سنت‌های مسیحی ([[پروتستان]]، [[کاتولیک]] و [[ارتدوکس]])، یحیی به‌عنوان نمونه‌ای از شجاعت و وفاداری به [[خداوند|خدا]] ستایش می‌شود، اگرچه در سنت [[کاتولیک]] و [[ارتدوکس]]، احترام ویژه‌ای به‌عنوان قدیس به او داده می‌شود که در پروتستانتیسم کمتر رایج است. از نظر تاریخی، فعالیت یحیی در منطقه [[اردن]] و [[تعمید]] او با آیین‌های پاکسازی یهودی مرتبط است، اما با تأکید بر [[توبه]] به‌عنوان پیش‌نیاز [[پادشاهی خدا]] متمایز می‌شود.
-! نسبت !! نام !! توضیحات !! آیهٔ مربوط
-|-
-| پدر || [[شمعون اسخریوطی]] || تنها در [[انجیل یوحنا|یوحنا ۶:۷۱]] ذکر شده || {{Harvard citation no brackets|Bauckham|2017|p=62}}
-|-
-| مادر || نامشخص || — || —
-|}
-=== تحلیل تبارشناسی ===
+== پانویس ==
-تبار یهودا به روشنی مشخص نیست، اما برخی محققان او را از نوادگان [[قبیله یهودا]] یا مرتبط با گروه [[سیکاری|سیکّاری‌ها]] (شورشیان یهودی) می‌دانند.
+<references/>
-=== جدول زمانی زندگی ===
+[[رده:واژه کتاب مقدس]]
-{| class="wikitable"
-|+ رویدادهای کلیدی زندگی یهودا اسخریوطی
-|-
-! دوره !! رویداد !! مکان !! منابع
-|-
-| ~۳۰ میلادی || پیوستن به حواریون || [[جلیل]] || {{Harvard citation no brackets|Meier|2001|p=208}}
-|-
-| ۳۳ میلادی || خیانت به عیسی || [[اورشلیم]] || [[انجیل مرقس|مرقس ۱۴:۱۰–۱۱]]
-|-
-| پس از خیانت || خودکشی (به روایت متی) || [[حکهل دما]] || [[انجیل متی|متی ۲۷:۵]]
-|}
-=== الهیات مسیحی ===
-{| class="wikitable"
-|+ مقایسه دیدگاه‌های مسیحی درباره یهودا
-|-
-! سنت !! نقش یهودا !! نمادشناسی !! متون کلیدی !! منبع
-|-
-| [[کاتولیک]] || خائن، عامل ضروری برای نجات || شرارت و گناه || [[اعمال رسولان|اعمال ۱:۱۸–۱۹]] || {{Harvard citation no brackets|Ratzinger|2007|p=87}}
-|-
-| [[پروتستان]] || نمونهٔ هشداردهندهٔ سقوط اخلاقی || تقدیر الهی || [[انجیل لوقا|لوقا ۲۲:۲۲]] || {{Harvard citation no brackets|Calvin|1536|p=302}}
-|-
-| [[ارتدکس شرقی]] || نماد خیانت به الوهیت مسیح || عدم توبهٔ واقعی || — || {{Harvard citation no brackets|Lossky|1976|p=114}}
-|}
-=== تأثیرات فرهنگی ===
-* '''هنر''': نقاشی‌های [[لئوناردو داوینچی|شام آخر]] و [[کاراواجو|بوسهٔ یهودا]].
-* '''ادبیات''': [[کمدی الهی|دوزخ دانته]] (حلقهٔ نهم برای خائنان).
-* '''سینما''': فیلم [[انجیل به روایت متی (فیلم)|پازولینی]] (۱۹۶۴).
-=== منابع ===
-۱. {{Cite book|last=Brown|first=Raymond E.|title=The Death of the Messiah|publisher=Doubleday|year=1994|isbn=978-0385494486}}
-۲. {{Cite book|last=Ehrman|first=Bart D.|title=The Triumph of Christianity|publisher=Simon & Schuster|year=2016|isbn=978-1451691649}}
-۳. {{Cite book|last=Bauckham|first=Richard|title=Jesus and the Eyewitnesses|publisher=Eerdmans|year=2017|isbn=978-0802874313}}
-=== پیوندهای داخلی ===
-* [[عیسی مسیح]]
-* [[شام آخر]]
-* [[انجیل متی]]
-* [[سیکاری]]
-* [[عهد جدید]]