یوسف
یوسف (به عبری: יוֹסֵף, به یونانی: Ἰωσήφ) از شخصیت‌های محوری در سفر پیدایش و یکی از دوازده پسر یعقوب است. زندگی او به‌عنوان نماد رنج، وفاداری و حاکمیت الهی در متون یهودی-مسیحی مورد توجه قرار گرفته‌است. روایت یوسف حدود یک چهارم سفر پیدایش (فصول ۳۷–۵۰) را به خود اختصاص داده که نشان‌دهندهٔ اهمیت الاهیاتی این شخصیت است.[۱]
| زبان | نگارش اصلی | هجی فارسی (تلفظ) | ریشه واژه | معنا | شواهد متنی | منبع |
|---|---|---|---|---|---|---|
| عبری کتاب مقدس | יוֹסֵף | یوسِف | י-ס-ף (افزودن) | «خدا بیفزاید» | پیدایش ۳۰:۲۴ | الگو:Harvard citation no brackets |
| یونانی (ترجمه هفتادگانی) | Ἰωσήφ | یوسِف | معادل یونانی‌شده عبری | حفظ معنای اصلی | سفر پیدایش، ترجمهٔ هفتادگانی | الگو:Harvard citation no brackets |
| مصری باستان | Zaphnath-Paaneah | زَفنات‌پَعنه‌آخ | ترکیب مصری-سامی | «نجات‌دهنده جهان» | پیدایش ۴۱:۴۵ | الگو:Harvard citation no brackets |
تحول نام در سنت‌های مختلف
| سنت | نام | تحول معنایی | منبع |
|---|---|---|---|
| یهودیت | יוֹסֵף | حفظ معنای اصلی عبری | تورات |
| مسیحیت | Ἰωσήφ | انتقال به یونانی با حفظ معنا | ترجمه هفتادگانی |
| اسلام | یوسف | توسعهٔ داستانی با تفسیر جدید | سوره یوسف (۱۲) |
زندگی‌نامه تحلیلی
خانواده
| نسبت | نام | ویژگی‌ها | نقش در روایت | منبع |
|---|---|---|---|---|
| پدر | یعقوب | اسرائیل، پدر دوازده سبط | محبت تبعیض‌آمیز | پیدایش ۳۷:۳ |
| مادر | راحیل | همسر محبوب یعقوب | مرگ در زایمان بنیامین | پیدایش ۳۵:۱۹ |
| برادران | ۱۱ برادر دیگر | حسادت به یوسف | فروش به بردگی | پیدایش ۳۷:۲۸ |
جدول زمانی رویدادها
| سن تقریبی | رویداد کلیدی | مکان | پیامد الهیاتی | منبع |
|---|---|---|---|---|
| ۱۷ سالگی | رؤیاهای نبوی | کنعان | پیشگویی برتری آینده | الگو:Harvard citation no brackets |
| ۲۰–۳۰ سالگی | بردگی در مصر | خانه پوتیفار | آزمون اخلاقی | پیدایش ۳۹:۲–۶ |
| ۳۰ سالگی | تعبیر رؤیاها | زندان فرعون | ظهور حکمت الهی | پیدایش ۴۱:۱۴–۳۶ |
| ۳۷ سالگی | وزارت اعظم | دربار مصر | تحقق وعده‌های الهی | الگو:Harvard citation no brackets |
موضوعات کلیدی در زندگی یوسف و آدرس آیات
| موضوع | شرح مختصر | آدرس آیات |
|---|---|---|
| رؤیاها و تعبیر آن‌ها | رؤیاهای نوجوانی درباره سجدهٔ برادران؛ تعبیر رؤیاهای زندان؛ تعبیر رؤیای فرعون | پیدایش ۳۷، پیدایش ۴۰، پیدایش ۴۱ |
| وسوسه همسر پوتیفار | رد وسوسهٔ جنسی و زندانی شدن ناعادلانه | پیدایش ۳۹:۷–۲۰ |
| وفاداری در زندان | رفتار درست با زندانیان؛ جلب اعتماد | پیدایش ۴۰:۴–۲۳ |
| عفو برادران | عدم انتقام‌جویی و آشتی با برادران خیانت‌کار | پیدایش ۴۵:۴–۱۵ |
| الهیات تقدیر و اراده الهی | "شما قصد بد داشتید، اما خدا قصد نیکو داشت" | پیدایش ۵۰:۲۰ |
تحلیل الاهیاتی
رنج و آزمون در الاهیات یهودی–مسیحی
یوسف در متون یهودی به‌عنوان نماد صادق (הצדיק) شناخته می‌شود. در سنت مسیحی، او به‌عنوان پیش‌نمونه‌ای از مسیح دیده می‌شود.
پیش‌نمونه‌شناسی در مسیحیت
یوسف به‌عنوان پیش‌نمونهٔ مسیح شناخته شده‌است. شباهت‌هایی مانند فروش توسط برادران، رنج کشیدن، و نجات قوم این تطبیق را تقویت می‌کنند.[۲]
بازتاب در متون پس از کتاب مقدس
متون یهودی
در میدرش‌ها و تلمود، یوسف به‌عنوان نماد وفاداری و پاکدامنی معرفی می‌شود.[۳]
متون مسیحی غیرقانونی (اپوکریفایی)
در متون اپوکریفایی مانند وصیت‌نامه یوسف و یوسف و آسنت، روایت‌هایی دربارهٔ زندگی و مرگ یوسف آمده است.[۴]
منابع
کتاب‌شناسی پیشنهادی
- Alter, Robert. Genesis: Translation and Commentary. W.W. Norton, 1996.
- Hamilton, Victor P. The Book of Genesis: Chapters 18–50. Eerdmans, 1990.
- Redford, Donald B. A Study of the Biblical Story of Joseph (Genesis 37–50). Brill, 1970.
- Sarna, Nahum M. Understanding Genesis. Schocken Books, 1966.
- Westermann, Claus. Genesis 37–50: A Commentary. Augsburg, 1986.