خداوند
خدا
خدا در کتاب مقدس، موجود متعال، خالق هستی، داور عادل، و سرچشمهٔ محبت و تقدس است. او نه مفهومی انتزاعی، بلکه شخصیتی زنده، مکاشفه‌شونده، و فعال در تاریخ نجات بشر است. در الاهیات تثلیثی، خدا به‌عنوان یک ذات یگانه در سه اقنوم متمایز معرفی می‌شود: پدر، پسر، و روح القدس.[۱][۲] این مفهوم، که ریشه در آیات کتاب مقدس دارد، بر وحدت ذات الهی و تمایز اشخاص تأکید می‌کند و از هرگونه تفسیر چندخدایی پرهیز می‌نماید.
خدا در کتاب مقدس به‌عنوان خالقی معرفی می‌شود که با کلام خود جهان را آفرید، با بشر عهد بست، و از طریق مکاشفه در تاریخ، خود را به‌عنوان منجی و هدایتگر آشکار کرد. این تصویر در دیدگاه پروتستان، که با کاتولیک و ارتدکس همخوانی دارد، بر پایهٔ مکاشفهٔ تدریجی در عهد قدیم و عهد جدید استوار است و بر حاکمیت، محبت، و عدالت خداوند تأکید دارد.
ریشه‌شناسی
| زبان | ریشه | تلفظ |
|---|---|---|
| عبری | אֱלֹהִים (Elohim)؛ יְהוָה (YHWH) | اِلُوهیم / یَهْوِه |
| یونانی | Θεός (Theos) | ثِئوس |
| آرامی | אֱלָה (Elah) | اِلاه |
این ریشه‌ها نشان‌دهندهٔ تداوم مفهوم الوهیت در فرهنگ‌ها و زبان‌های سامی و یونانی هستند. در زبان‌های دیگر، مانند لاتین Deus یا انگلیسی God، معادل‌هایی با ریشه‌های هندو-اروپایی وجود دارند، اما در کتاب مقدس، تمرکز بر معنای الاهیاتی است که بر وجود ابدی، قدرت، و یگانگی خدا تأکید دارد.
خدا در عهد قدیم
در عهد قدیم، خدا به‌عنوان یهوه، خدای عهد، خالق آسمان‌ها و زمین، و منجی قوم اسرائیل معرفی می‌شود. او با کلام خود جهان را آفرید و انسان را به صورت خویش خلق کرد.[۳][۴] در تاریخ ابراهیم، خدا با او عهد بست و وعده داد که از نسل او قومی بزرگ پدید آورد.[۵] این عهد، پایه‌ای برای نجات آینده بشر شد.
خدا در خروج به موسی مکاشفه کرد و خود را من هستم که هستم نامید، که نشان‌دهندهٔ وجود ابدی و خودبسندگی اوست.[۶] در شریعت، توحید بنیادین است: یهوه خدای ماست، یهوه واحد است.[۷] انبیا مانند اشعیا خدا را قدوس و داور توصیف می‌کنند، که این ویژگی‌ها عدالت و تقدس خداوند را برجسته می‌کند.[۸] در زمینه فرهنگی، خدا در برابر خدایان بت‌پرستانه ملل اطراف متمایز است و حاکمیت مطلق او تأکید می‌شود.
خدا در عهد جدید
در عهد جدید، خدا همچنان خالق و داور است، اما به‌طور کامل‌تر در عیسی مسیح مکشوف می‌شود. عیسی، پسر خدا، مکاشفه نهایی خدا به بشر است: هر که مرا دید، پدر را دیده است.[۹] خدا محبت خود را با فرستادن پسرش برای نجات بشر نشان داد.[۱۰] روح‌القدس، شخص سوم تثلیث، حضور زنده خدا در ایمانداران است و آنها را هدایت و تقدیس می‌کند.[۱۱][۱۲]
پولس رسول خدا را به‌عنوان پدر آسمانی توصیف می‌کند که ایمانداران را به فرزندی می‌پذیرد.[۱۳] این تصویر، تداوم خدا از عهد قدیم به جدید را نشان می‌دهد، اما با تمرکز بر نجات از طریق مسیح.
خدا در الاهیات تثلیثی
الاهیات تثلیثی، که ریشه در کتاب مقدس دارد، خدا را به‌عنوان یک ذات یگانه در سه شخص متمایز معرفی می‌کند: پدر ، پسر ، و روح القدس .
این آموزه، که در شوراهای اولیه مانند نیقیه (۳۲۵ میلادی) و قسطنطنیه (۳۸۱ میلادی) تدوین شد، بیانگر آن است که هر سه اقنوم هم‌ذات، هم‌ابدی، و هم‌قدرت هستند، اما در نقش‌هایشان متمایزند.[۱۴] برای مثال، در تعمید عیسی، پدر سخن می‌گوید، پسر تعمید می‌گیرد، و روح القدس به‌صورت کبوتر ظاهر می‌شود.
- پدر: سرچشمه همه چیز، خالق، و برنامه‌ریز نجات.[۱۵]
- پسر: کلام مجسم، که جهان را آفرید و نجات‌دهنده بشر است.[۱۶]
- روح‌القدس: نیروی فعال خدا در جهان، که ایمانداران را تقدیس و هدایت می‌کند.[۱۷]
نام ها و ویژگی‌های خدا
کتاب مقدس خدا را با القاب متعددی توصیف می‌کند که هر یک جنبه‌ای از شخصیت و کار او را آشکار می‌سازد. هر یک از این نام ها از ریشه‌های عبری و یونانی استخراج شده و معانی عمیق الاهیاتی دارند.
| لقب / ویژگی | شرح | آیه |
|---|---|---|
| خدای قدوس | کاملاً پاک و جدا از گناه، منبع تقدس | اشعیا فصل ۶ آیه ۳ |
| خدای محبت | ذات او محبت است و آن را به بشر می‌بخشد | رساله اول یوحنا فصل ۴ آیه ۸ |
| خدای عادل | داور عادلی که عدالت را برقرار می‌کند | رساله به رومیان فصل ۲ آیه ۶ |
| خدای رحیم | پر از بخشش و صبور با گناهکاران | رساله به افسسیان فصل ۲ آیه ۴ تا ۵ |
| خدای قادر مطلق | هیچ چیز برای او ناممکن نیست | ارمیا فصل ۳۲ آیه ۱۷ |
| الف و یا (اول و آخر) | آغاز و پایان همه چیزها، ابدی | مکاشفه یوحنا فصل ۲۲ آیه ۱۳ |
| خدای صلح | منبع آرامش حقیقی در جهان پرآشوب | رساله به رومیان فصل ۱۵ آیه ۳۳ |
| خدای صبور | دیر غضب و پر از رحمت | مزامیر فصل ۸۶ آیه ۱۵ |
| پدر آسمانی | پدری مهربان برای فرزندانش | انجیل به قلم متی فصل ۶ آیه ۹ |
| خدای وفادار | به عهدهای خود وفادار می‌ماند | رساله دوم به تسالونیکیان فصل ۳ آیه ۳ |
| خدای زنده | خدایی فعال و حاضر در زندگی | رساله اول به تیموتائوس فصل ۴ آیه ۱۰ |
| خدای هر تسلی | تسلی‌بخش در مصیبت‌ها | رساله دوم به قرنتیان فصل ۱ آیه ۳ |
| خدای قادر | صاحب قدرت بی‌پایان | پیدایش فصل ۱۷ آیه ۱ |
| خدای بینا | همه چیز را می‌بیند و مراقب است | پیدایش فصل ۱۶ آیه ۱۳ |
| خدای تأمین‌کننده | نیازها را فراهم می‌کند | پیدایش فصل ۲۲ آیه ۱۴ |
این جدول تنها بخشی از القاب خدا را نشان می‌دهد. کتاب مقدس بیش از ۲۰۰ لقب و ویژگی برای خدا به‌کار برده شده است .
منابع
- ↑ انجیل به قلم متی فصل ۲۸ آیه ۱۹
- ↑ رساله دوم به قرنتیان فصل ۱۳ آیه ۱۴
- ↑ پیدایش فصل ۱ آیه ۱
- ↑ پیدایش فصل ۱ آیه ۲۶ تا ۲۷
- ↑ پیدایش فصل ۱۷ آیه ۷
- ↑ خروج فصل ۳ آیه ۱۴
- ↑ تثنیه فصل ۶ آیه ۴
- ↑ اشعیا فصل ۶ آیه ۳
- ↑ انجیل به قلم یوحنا فصل ۱۴ آیه ۹
- ↑ انجیل به قلم یوحنا فصل ۳ آیه ۱۶
- ↑ رساله به رومیان فصل ۸ آیه ۹ تا ۱۱
- ↑ انجیل به قلم یوحنا فصل ۱۴ آیه ۲۶
- ↑ رساله به افسسیان فصل ۱ آیه ۵
- ↑ انجیل به قلم متی فصل ۳ آیه ۱۶ تا ۱۷
- ↑ رساله به افسسیان فصل ۱ آیه ۳ تا ۴
- ↑ انجیل به قلم یوحنا فصل ۱ آیه ۱ تا ۳
- ↑ رساله اول به قرنتیان فصل ۲ آیه ۱۰ تا ۱۱