بیت‌لحم
بِت لِخِم
بِت لِخِم یکی از کهن‌ترین شهرهای خاورمیانه است که در کتاب مقدس به‌عنوان زادگاه داوود نبی و عیسی مسیح شناخته می‌شود. این شهر در منطقه یهودا، در حدود ۸ کیلومتری جنوب اورشلیم واقع شده و از دوره نوسنگی سکونت‌گاه بوده است. نام بِت لِخِم به معنای خانه نان در زبان عبری است و اهمیت الاهیاتی و تاریخی آن به دلیل نقشش در رویدادهای کلیدی کتاب مقدس برجسته است.
ریشه‌شناسی
نام بِت لِخِم از زبان عبری گرفته شده و از دو بخش تشکیل شده است:
- بِیت (به عبری: בֵּית) به معنای خانه.
- لِخِم (به عبری: לֶחֶם) به معنای نان.
این نام به‌طور تحت‌اللفظی به خانه نان اشاره دارد که می‌تواند به فراوانی محصولات کشاورزی، به‌ویژه گندم، در این منطقه اشاره کند. با این حال، در برخی متون عربی، این نام به اشتباه به بیت‌اللحم (به معنای خانه گوشت) ترجمه شده است. این ترجمه عربی از واژه آرامی لَحما (که هم به معنای نان و هم گوشت به کار می‌رود) ناشی شده و به دلیل تأثیر زبان عربی در متون پارسی‌زبان، گاه در منابع اسلامی پارسی نیز به کار رفته، است. با این حال، ترجمه پارسی صحیح این واژه همان بِت لِخِم است که معنای اصلی عبری خانه نان را حفظ می‌کند.
جدول ریشه‌شناسی
| زبان | ریشه |
|---|---|
| عبری | בֵּית לֶחֶם (بیت لخم) |
| آرامی | בֵּית לַחְמָא (بیت لحما) |
| یونانی | Βηθλέεμ (بثلئم) |
تحلیل زبانی
- عبری: واژه لِخِم در عبری باستان به‌طور خاص به نان اشاره دارد و در متون کتاب مقدس به‌عنوان بخشی از مراسم قربانی نان نوبر استفاده شده است.[۱] این معنا به فراوانی کشاورزی در منطقه یهودا اشاره دارد.
- آرامی: در آرامی، لَحما معنای دوگانه‌ای دارد و می‌تواند به نان یا گوشت اشاره کند.
- یونانی: در عهد جدید، نام بِت لِخِم به صورت «Βηθλέεμ» (بثلئم) آمده که تطابقی آوایی با نام عبری است.
اهمیت الاهیاتی
بِت لِخِم در الاهیات مسیحی به دلیل زادگاه عیسی مسیح از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.[۲] در عهد عتیق، این شهر به‌عنوان زادگاه داوود نبی و محل تدهین او به‌عنوان پادشاه اسرائیل شناخته می‌شود.[۳] پیشگویی میکاه نبی نیز بِت لِخِم را به‌عنوان محل تولد مسیحا معرفی می‌کند که در انجیل به قلم متی بازگو شده است.[۴][۵] این شهر همچنین محل دفن راشل، همسر یعقوب، است.[۶] و صحنه اصلی کتاب روت، که به اجداد داوود می‌پردازد.[۷]
تاریخ و باستان‌شناسی
بِت لِخِم در مسیر کاروان‌راه تاریخی قرار داشت که مصر را به بین‌النهرین متصل می‌کرد. در دوره نوسنگی، سکونت در این شهر آغاز شد. در دوره آهن، بِت لِخِم به‌عنوان یکی از مراکز اداری پادشاهی یهودا شناخته می‌شد. کشف یک مهر گلی (bulla) در سال ۲۰۱۲ در شهر داوود اورشلیم، اولین مدرک باستان‌شناختی خارج از کتاب مقدس برای وجود بِت لِخِم در دوره معبد اول (حدود قرن هفتم ق.م) است. این مهر به سیستم مالیاتی یهودا اشاره دارد و نام «بِت لِخِم» را بر خود دارد.[۸]
اقتصاد و تجارت
بِت لِخِم در دوره‌های مختلف به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در مسیرهای تجاری نقش مهمی در اقتصاد منطقه داشت. آنالیز گرده‌های باستانی نشان‌دهنده کشت گسترده گندم و جو است.[۹] کشف سکه‌های دوره بیزانس با علامت «BL» نشان‌دهنده ضرب سکه محلی در این شهر است.[۱۰]
پانویس
- ↑ لاویان فصل ۲۳ آیه ۱۷
- ↑ انجیل به قلم متی فصل ۲ آیه ۱
- ↑ اول سموئیل فصل ۱۶ آیه ۱۳
- ↑ میکاه فصل ۵ آیه ۲
- ↑ انجیل به قلم متی فصل ۲ آیه ۶
- ↑ پیدایش فصل ۳۵ آیه ۱۹
- ↑ روت فصل ۱ آیه ۱
- ↑ Eli Shukron, Israel Antiquities Authority press release, May 23, 2012.
- ↑ Dafna Langgut, Ancient Pollen Analysis, Quaternary Science Reviews, vol. 38, 2016, pp. 145–152.
- ↑ David M. Metcalf, Byzantine Coins in the Levant, 2020.