مریم مادر عیسی
مریم
مریم یکی از شخصیتهای کلیدی کتاب مقدس و مادر عیسی مسیح ، است. او در عهد جدید بهعنوان زنی با ایمان، فروتن و برگزیده خدا برای به دنیا آوردن مسیح، پسر خدا، معرفی شده است.
ریشهشناسی
نام «مریم» در فارسی از نام عبری מִרְיָם (میرْیام) گرفته شده است که در عهد جدید به یونانی Μαρία (ماریا) یا Μαριάμ (ماریام) ترجمه شده است.
درباره ریشهشناسی این نام در زبان عبری اختلافنظر وجود دارد، اما چند نظریه اصلی مطرح است:
- ریشه مصری: برخی پژوهشگران معتقدند که میرْیام از واژه مصری «مر» (به معنای «محبوب» یا عشق) و یام (به معنای دریا یا آب) گرفته شده است، که به محبوب دریا یا ستاره دریا اشاره دارد.
- ریشه عبری: نظریه دیگر آن را از ریشه عبری מָרָה (مارا، به معنای «تلخ») میداند، که ممکن است به دریای تلخ یا تلخی اشاره کند. این معنا میتواند به شرایط دشوار زندگی قوم اسرائیل در زمان بردگی در مصر مرتبط باشد.
- معنای نمادین: برخی مفسران، بهویژه در سنت مسیحی، نام مریم را به معانی نمادینی مانند خانم» یا «بانوی والامقام» تفسیر کردهاند، هرچند این تفسیر بیشتر الاهیاتی است تا ریشهشناختی.
در ترجمههای فارسی کتاب مقدس، نام «مریم» بهدرستی از عبری به پارسی منتقل شده و از واژگان عربی استفاده نشده است. با این حال، در برخی متون عربی مسیحی، نام او بهصورت «مريم» (مَریَم) ظاهر میشود که معادل عربی همان نام عبری-یونانی است. برای پارسیزبانان، «مریم» ترجمهای صحیح و مناسب است که ریشه عبری آن را حفظ میکند.
زبان | ریشه | تلفظ |
---|---|---|
عبری | מִרְיָם (میرْیام) | Miryam |
یونانی | Μαρία/Μαριάμ (ماریا/ماریام) | Maria/Mariam |
آرامی | ܡܪܝܡ (مریام) | Maryam |
مریم در عهد جدید
مریم، مادر عیسی، در هر چهار انجیل (متی، مرقس، لوقا، و یوحنا) و در اعمال رسولان فصل ۱ آیه ۱۴ ذکر شده است. او زنی یهودی از شهر ناصره در جلیل بود که با یوسف، نجار و از نسل داود، نامزد شده بود.[۱] مریم بهعنوان باکرهای برگزیده شد که بهوسیله روحالقدس باردار شد و عیسی، پسر خدا، را به دنیا آورد.[۲]
- رویدادهای کلیدی زندگی مریم:
1. **بشارت فرشته**: فرشته جبرائیل به مریم اعلام کرد که او بهوسیله روحالقدس باردار خواهد شد و پسری به نام عیسی به دنیا خواهد آورد.[۳] پاسخ مریم، «من کنیز خداوندم، بر من چنان شود که گفتی»، نشاندهنده فروتنی و تسلیم او به اراده خدا است.[۴] 2. **دیدار با الیصابات**: مریم پس از بشارت به دیدار الیصابات، مادر یحیی تعمیددهنده، رفت و سرود ستایش (معروف به مَگنِفیکات) را سرود.[۵] 3. **تولد عیسی**: مریم در بیتلحم عیسی را به دنیا آورد.[۶] 4. **حضور در زندگی عیسی**: مریم در برخی رویدادهای زندگی عیسی، مانند عروسی در قانا[۷] و در پای صلیب[۸]، حضور داشت. 5. **پس از قیام عیسی**: مریم در میان ایمانداران اولیه در اورشلیم بود.[۹]
اهمیت الاهیاتی
از منظر الاهیات پروتستان، مریم بهعنوان زنی با ایمان عمیق و نمونهای از تسلیم به اراده خدا شناخته میشود. او بهعنوان مادر عیسی، نقش محوری در نقشه نجات الهی دارد، اما پروتستانها او را بهعنوان شخصیتی انسانی و نه الهی یا واسطه نجات میبینند. این دیدگاه بر اساس اصل «سولو اسکریپتورا» (فقط کتاب مقدس) است که هرگونه تعظیم یا پرستش مریم را رد میکند.
- **دیدگاه پروتستان**: پروتستانها بر فروتنی، ایمان و اطاعت مریم تأکید دارند. او بهعنوان نمونهای از ایماندارانی دیده میشود که خدا را در زندگی خود جلال میدهند. برخلاف کاتولیکها و ارتدکسها، پروتستانها از دعا به مریم یا اعطای نقش میانجیگری به او پرهیز میکنند. - **دیدگاه کالوینیستی**: در الاهیات کالوینیستی، انتخاب مریم توسط خدا بهعنوان بخشی از مشیت الهی و نقشه نجات او دیده میشود. این انتخاب بر اساس فیض محض خدا بود و نه شایستگی ذاتی مریم. - **دیدگاه آرمینیانیستی**: آرمینیانیستها بر پاسخ آزادانه مریم به دعوت خدا تأکید دارند، که نشاندهنده همکاری انسان با اراده الهی است.
جایگاه تاریخی و فرهنگی
مریم در قرن اول میلادی، در جامعه یهودی جلیل، زندگی میکرد. او احتمالاً زنی جوان (شاید بین ۱۲ تا ۱۶ سال) بود که در زمان نامزدی با یوسف، بشارت تولد عیسی را دریافت کرد. فرهنگ یهودی آن زمان بر ازدواج زودهنگام و نقش محوری خانواده تأکید داشت. مریم بهعنوان زنی با ایمان، در جامعهای سنتی و مذهبی، نمونهای از تقوا و پاکدامنی بود.
نام «مریم» در آن دوره نامی رایج بود و به شخصیتهایی مانند میریام، خواهر موسی در عهد عتیق، اشاره داشت.[۱۰] این نامگذاری ممکن است نشاندهنده امید به رهایی و نجات، مشابه نقش میریام در خروج قوم اسرائیل از مصر، باشد.
تفاوتهای فرقهای
- **پروتستان**: همانطور که ذکر شد، پروتستانها مریم را بهعنوان مادر عیسی و زنی با ایمان میبینند، اما از هرگونه بزرگنمایی یا پرستش او اجتناب میکنند. - **کاتولیک**: در الاهیات کاتولیک، مریم بهعنوان «مادر خدا» (Theotokos) و «باکره ابدی» شناخته میشود. کاتولیکها به او احترام ویژهای قائلاند و او را واسطه فیض میدانند. - **ارتدکس**: کلیسای ارتدکس شرقی نیز مریم را بهعنوان Theotokos میستاید و نقش او را در نجات بشریت برجسته میکند، اما تأکید کمتری بر مفاهیمی مانند گناهناکردن مریم دارد.
نتیجهگیری
مریم، مادر عیسی، یکی از برجستهترین شخصیتهای کتاب مقدس است که به دلیل ایمان، فروتنی و نقش بینظیرش در تولد مسیح مورد احترام است. نام او، با ریشه عبری «میرْیام»، به مفاهیمی چون «محبوب» یا «تلخی» اشاره دارد که میتواند به جایگاه او در تاریخ نجات اشاره کند. از منظر پروتستان، مریم نمونهای از تسلیم به اراده خدا و ایمان است، اما صرفاً انسانی و نه الهی. مطالعه زندگی و نقش مریم، درک عمیقتری از نقشه نجات الهی و پیوستگی میان عهد عتیق و عهد جدید فراهم میکند.
پانویس
- ↑ انجیل به قلم متی فصل ۱ آیه ۱۶
- ↑ انجیل به قلم لوقا فصل ۱ آیه ۳۵
- ↑ انجیل به قلم لوقا فصل ۱ آیه ۲۶-۳۸
- ↑ انجیل به قلم لوقا فصل ۱ آیه ۳۸
- ↑ انجیل به قلم لوقا فصل ۱ آیه ۴۶-۵۵
- ↑ انجیل به قلم لوقا فصل ۲ آیه ۷
- ↑ انجیل به قلم یوحنا فصل ۲ آیه ۱-۱۱
- ↑ انجیل به قلم یوحنا فصل ۱۹ آیه ۲۵-۲۷
- ↑ اعمال رسولان فصل ۱ آیه ۱۴
- ↑ خروج فصل ۱۵ آیه ۲۰