پسخ
پسخ
پسخ یکی واژه‌های کتاب مقدس است که به عید فصح، یکی از اعیاد اصلی یهودیت و نیز مفهومی کلیدی در مسیحیت، اشاره دارد. این واژه نه‌تنها به مراسم و آیین‌های یهودی مرتبط است، بلکه در عهد جدید به‌عنوان نمادی از قربانی عیسی مسیح، که به بره فصح تشبیه شده، به کار رفته است.
ریشه‌شناسی و معنای زبانی
واژه «پسخ» از ریشه عبری *פָּסַח* (پاسَخ) گرفته شده که به معنای عبور کردن یا جهیدن از روی چیزی است. این مفهوم به واقعه خروج قوم اسرائیل از مصر اشاره دارد ، زمانی که فرشته مرگ از خانه‌هایی که خون بره بر درها مالیده شده بود، عبور کرد و آنها را از مرگ رهانید. در یونانی ، واژه *πάσχα* (پاسخا) مستقیماً از عبری اقتباس شده و در عهد جدید به کار رفته است. در زبان آرامی، که در دوره‌های بعدی در میان یهودیان رایج بود، شکل مشابهی به صورت *פִּסְחָא* (پیسخا) دیده می‌شود.
| زبان | ریشه | تلفظ |
|---|---|---|
| عبری | פָּסַח (پاسَخ) | Pāsah |
| یونانی | πάσχα (پاسخا) | Paskha |
| آرامی | פִּסְחָא (پیسخا) | Pishā |
تگاهی به زمینه تاریخی و فرهنگی
پسخ در عهد قدیم
عید پسخ ابتدا در کتاب خروج فصل ۱۲ آیات ۱ تا ۲۸ معرفی شده است، جایی که خداوند به موسی و هارون دستور داد تا قوم اسرائیل را برای برگزاری این عید آماده کنند. این مراسم شامل ذبح بره‌ای بی‌عیب، مالیدن خون آن بر درگاه‌های خانه‌ها، و خوردن نان فطیر و گیاهان تلخ بود. پسخ به‌عنوان یادبود رهایی اسرائیل از بردگی مصر و نجات از فرشته مرگ تثبیت شد و به یکی از سه عید اصلی یهودیت (پسخ، شاووعوت، و سوکوت) تبدیل شد.[۱]
پسخ در عهد جدید
در عهد جدید، پسخ به‌عنوان زمینه‌ای برای شام آخر عیسی مسیح و شاگردانش ذکر شده است.[۲] عیسی در این مراسم، خود را به‌عنوان بره فصح معرفی کرد که قربانی او نجات ابدی را برای ایمانداران به ارمغان می‌آورد.[۳] این ارتباط، پسخ را به یکی از مفاهیم محوری مسیحی تبدیل کرد.
پسخ در متون کتاب مقدس
واژه پسخ در متون عبری عهد قدیم و در عهد جدید بیش از ۴۵ بار ظاهر می‌شود. این واژه معمولاً به مراسم عید، قربانی بره، یا به‌صورت نمادین به نجات اشاره دارد. برخی از مهم‌ترین قسمت ها عبارتند از: - خروج فصل ۱۲ آیات ۱ تا ۲۸: دستورات اولیه برای برگزاری پسخ. - انجیل به قلم یوحنا فصل ۱۹ آیات ۳۱ تا ۳۶: اشاره به عیسی به‌عنوان بره فصح که هیچ استخوانی از او شکسته نشد. پسخ پلی میان عهد قدیم و عهد جدید است که از رهایی فیزیکی قوم اسرائیل به نجات معنوی از طریق قربانی عیسی مسیح اشاره دارد. پسخ برای ایمانداران یهودی و مسیحی معنای عمیقی دارد