سرکه
سرکه
واژه‌ی سرکه در کتاب مقدس به نوشیدنی‌ای ترش و رقیق اشاره دارد که در زبان‌های اصلی کتاب مقدس معانی متفاوتی را بسته به زمینه حمل می‌کند. در عبری، واژه‌ی חֹמֶץ (khōmets) به معنای سرکه یا مایع ترش است و معمولاً به شراب ترش‌شده اشاره دارد. در یونانی، واژه‌ی ὄξος (oxos) به کار رفته که به معنای سرکه یا شراب ترش است و در فرهنگ رومی به نوشیدنی‌ای ارزان‌قیمت و رایج میان سربازان (معروف به posca) اشاره دارد. در آرامی، واژه‌ای مشابه با ریشه‌ی عبری به کار می‌رود.
| زبان | ریشه | تلفظ به فارسی |
|---|---|---|
| عبری | חֹמֶץ (khōmets) | خُومِتس |
| یونانی | ὄξος (oxos) | اوکْسوس |
| آرامی | חֲמַץ (khamats) | خَماتس |
کاربرد در کتاب مقدس
واژه‌ی سرکه در کتاب مقدس عمدتاً در دو زمینه به کار رفته است:
- عهد قدیم : در متون عبری، سرکه به عنوان نوشیدنی‌ای ترش و گاهی نماد سختی یا مجازات به کار رفته است. برای مثال، در امثال سلیمان، سرکه به عنوان چیزی که زخم را تحریک می‌کند، به صورت استعاری استفاده شده است.[۱]
- عهد جدید : سرکه در روایت مصلوب شدن عیسی مسیح نقش برجسته‌ای دارد. در این رویداد، سربازان رومی به عیسی نوشیدنی‌ای ترش (احتمالاً posca، ترکیبی از سرکه و آب) که گاهی با مُر مخلوط شده بود، عرضه کردند، اما او از نوشیدن آن امتناع کرد.[۲][۳] در جای دیگر، هنگامی که عیسی بر صلیب از تشنگی سخن گفت، سرکه‌ای به او داده شد.[۴]
اهمیت تاریخی یا الاهیاتی
در الهیات مسیحی میتوانیم بگوییم، عرضه‌ی سرکه به عیسی بر صلیب از چند جهت اهمیت دارد. نخست، این رویداد به تحقق پیشگویی‌های عهد قدیم ، به‌ویژه در مزامیر، اشاره دارد که در آن از دادن نوشیدنی ترش به رنج‌دیده سخن گفته شده است.[۵] دوم، امتناع عیسی از نوشیدن سرکه‌ی مخلوط با مُر نشان‌دهنده پذیرش کامل رنج صلیب بدون تسکین است، که در الهیات مسیحی به عنوان بخشی از فداکاری او برای آمرزش گناهان بشریت تفسیر می‌شود.
از نظر تاریخی، سرکه نوشیدنی رایجی در میان سربازان رومی بود و به دلیل ارزان و در دسترس بودن، به طور گسترده استفاده می‌شد. عرضه‌ی این نوشیدنی به عیسی ممکن است به قصد تمسخر یا به عنوان عملی معمول در اعدام‌ها بوده باشد.