ده فرمان
این صفحه بخشی از دانشنامه کتاب مقدس است؛ مرجعی کامل برای واژه‌یاب کتاب مقدس، لغت‌یاب کتاب مقدس و منابع کاربردی کتاب مقدس.
ده فرمان
ده فرمان مجموعه‌ای از دستورات خداوند است که در کتاب مقدس به عنوان اصول بنیادین اخلاقی، عبادی و اجتماعی برای قوم خود معرفی شده است. واژهٔ ده فرمان در زبان‌های باستانی ریشه دارد و در اصل به معنای ده کلام یا ده گفتار است که مستقیماً از خدا به قوم اسرائیل اعلام شد.
| زبان | ریشه | تلفظ به فارسی |
|---|---|---|
| عبری | עשרת הדברים (Aseret ha-Dibrot) | عَسِرِت هَدِبروت |
| یونانی | Δεκάλογος (Dekalogos) | دِکالوگوس |
| آرامی | עשרה פתגם (ʿAsarā Pitgam) | عِشرَ پِتگَم |
کاربرد در کتاب مقدس
ده فرمان در عهد قدیم، در چارچوب عهد خدا با قوم اسرائیل، نازل شد. این دستورات در کوه سینا به موسی داده شد و شامل اصول ایمان، اخلاق و اجتماعی هستند. چهار فرمان نخست بر رابطهٔ انسان با خدا تمرکز دارند و شش فرمان بعدی روابط انسان‌ها با یکدیگر را سامان می‌دهند.[۱] این فرمانها بار دیگر در تورات تکرار می‌شود تا بر اهمیت بنیادین آن تأکید گردد.[۲] در عهد جدید، عیسی مسیح بر تحقق روح این فرامین تأکید کرده و آنها را پایهٔ اخلاق ملکوت خدا معرفی می‌کند.[۳] رسولان نیز بر استمرار اصول اخلاقی ده فرمان در زندگی ایمانی کلیسا گواهی می‌دهند.[۴]
اهمیت تاریخی و الاهیاتی
ده فرمان هستهٔ مرکزی شریعت موسی و نماد عهد خدا با قوم برگزیده محسوب می‌شود. این فرامین چارچوبی برای اخلاق یهودی-مسیحی فراهم آورده‌اند و الهام‌بخش بسیاری از سنت‌های حقوقی در تاریخ غرب بوده‌اند.
ده فرمان بیانگر ارادهٔ خداوند برای عدالت و قدوسیت هستند؛ با این حال، رستگاری انسان تنها از طریق ایمان به مسیح ممکن است، زیرا او به‌عنوان تحقق کامل شریعت شناخته می‌شود.[۴] در سنت کاتولیک و ارتدوکس، ده فرمان همچنان بخش اصلی تعلیم اخلاقی کلیسا به شمار می‌روند، هرچند در شمارش و تقسیم‌بندی فرامین اختلافاتی وجود دارد؛ به‌طور مثال، پروتستان‌ها فرمان مربوط به منع ساخت تصاویر را مستقل در نظر می‌گیرند، اما کاتولیک‌ها آن را بخشی از فرمان نخست دربارهٔ یکتاپرستی می‌دانند.
از منظر تاریخی، ده فرمان نه‌تنها در شکل‌دهی به وجدان دینی اسرائیل باستان نقش ایفا کردند، بلکه الگویی اخلاقی برای تمدن‌های بعدی نیز بودند. در مطالعات باستان‌شناسی، الواح و متون حقوقی مشابهی از خاور نزدیک باستان یافت شده است که نشان از بستری فرهنگی گسترده دارد.