بیت‌لحم: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۳ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۴:۴۸

برای بهبود صفحه، در قسمت بحث پیشنهادات خود را با منبع معتبر مطرح کنید تا بررسی و اعمال شود

بِت لِخِم

بِت لِخِم یکی از کهن‌ترین شهرهای خاورمیانه است که در کتاب مقدس به‌عنوان زادگاه داوود نبی و عیسی مسیح شناخته می‌شود. این شهر در منطقه یهودا، در حدود ۸ کیلومتری جنوب اورشلیم واقع شده و از دوره نوسنگی سکونت‌گاه بوده است. نام بِت لِخِم به معنای «خانه نان» در زبان عبری است و اهمیت الاهیاتی و تاریخی آن به دلیل نقشش در رویدادهای کلیدی کتاب مقدس برجسته است.

ریشه‌شناسی

نام **بِت لِخِم** از زبان عبری گرفته شده و از دو بخش تشکیل شده است:

بِیت (به عبری: בֵּית) به معنای خانه.
لِخِم (به عبری: לֶחֶם) به معنای نان.

این نام به‌طور تحت‌اللفظی به «خانه نان» اشاره دارد که می‌تواند به فراوانی محصولات کشاورزی، به‌ویژه گندم، در این منطقه اشاره کند. با این حال، در برخی متون عربی، این نام به اشتباه به «بیت‌اللحم» (به معنای خانه گوشت) ترجمه شده است. این ترجمه عربی از واژه آرامی لَحما (که هم به معنای نان و هم گوشت به کار می‌رود) ناشی شده و به دلیل تأثیر زبان عربی در متون پارسی‌زبان، گاه در منابع اسلامی پارسی نیز به کار رفته، است. با این حال، ترجمه پارسی صحیح این واژه همان بِت لِخِم است که معنای اصلی عبری خانه نان را حفظ می‌کند. تفسیر استاندارد کتاب مقدس خانه نان یا حتی خانه جنگ است، زیرا ریشه lahama می‌تواند به جنگ یا خوردن اشاره کند.

جدول ریشه‌شناسی

زبان	ریشه	تلفظ
عبری	בֵּית לֶחֶם (بیت لخم)	Beit Lehem
آرامی	בֵּית לַחְמָא (بیت لحما)	Beit Lahma
یونانی	Βηθλέεμ (بثلئم)	Bethleem

تحلیل زبانی

عبری: واژه «لِخِم» در عبری باستان به‌طور خاص به نان اشاره دارد و در متون کتاب مقدس به‌عنوان بخشی از مراسم قربانی نان نوبر استفاده شده است.^[۱] این معنا به فراوانی کشاورزی در منطقه یهودا اشاره دارد. همچنین، ریشه lahama می‌تواند به معنای جنگ باشد، که نمادی از مبارزه یا تغذیه است.
آرامی: در آرامی، لَحما معنای دوگانه‌ای دارد و می‌تواند به نان یا گوشت اشاره کند.
یونانی: در عهد جدید، نام بِت لِخِم به صورت «Βηθλέεμ» (بثلئم) آمده که تطابقی آوایی با نام عبری است.

اهمیت الاهیاتی

بِت لِخِم در الاهیات مسیحی به دلیل زادگاه عیسی مسیح از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.^[۲] در عهد عتیق، این شهر به‌عنوان زادگاه داوود نبی و محل تدهین او به‌عنوان پادشاه اسرائیل شناخته می‌شود.^[۳] پیشگویی میکاه نبی نیز بِت لِخِم را به‌عنوان محل تولد مسیحا معرفی می‌کند که در انجیل به قلم متی بازگو شده است.^[۴]^[۵] این شهر همچنین محل دفن راشل، همسر یعقوب، است.^[۶] و صحنه اصلی کتاب روت، که به اجداد داوود می‌پردازد.^[۷]

تاریخ و باستان‌شناسی

بِت لِخِم در مسیر کاروان‌راه تاریخی قرار داشت که مصر را به بین‌النهرین متصل می‌کرد. در دوره نوسنگی، سکونت در این شهر آغاز شد. در دوره آهن، بِت لِخِم به‌عنوان یکی از مراکز اداری پادشاهی یهودا شناخته می‌شد. کشف یک مهر گلی (bulla) در سال ۲۰۱۲ در شهر داوود اورشلیم، اولین مدرک باستان‌شناختی خارج از کتاب مقدس برای وجود بِت لِخِم در دوره معبد اول (حدود قرن هفتم ق.م) است. این مهر به سیستم مالیاتی یهودا اشاره دارد و نام «بِت لِخِم» را بر خود دارد.^[۸]

اقتصاد و تجارت

بِت لِخِم در دوره‌های مختلف به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در مسیرهای تجاری نقش مهمی در اقتصاد منطقه داشت. آنالیز گرده‌های باستانی نشان‌دهنده کشت گسترده گندم و جو است.^[۹] کشف سکه‌های دوره بیزانس با علامت «BL» نشان‌دهنده ضرب سکه محلی در این شهر است.^[۱۰]

الگو:پانویس

↑ لاویان فصل ۲۳ آیه ۱۷
↑ انجیل به قلم متی فصل ۲ آیه ۱
↑ ساموئیل اول فصل ۱۶ آیه ۱۳
↑ میکاه فصل ۵ آیه ۲
↑ انجیل به قلم متی فصل ۲ آیه ۶
↑ پیدایش فصل ۳۵ آیه ۱۹
↑ روت فصل ۱ آیه ۱
↑ Eli Shukron, Israel Antiquities Authority press release, May 23, 2012.
↑ Dafna Langgut, Ancient Pollen Analysis, Quaternary Science Reviews, vol. 38, 2016, pp. 145–152.
↑ David M. Metcalf, Byzantine Coins in the Levant, 2020.

[1] لاویان فصل ۲۳ آیه ۱۷

[2] انجیل به قلم متی فصل ۲ آیه ۱

[3] ساموئیل اول فصل ۱۶ آیه ۱۳

[4] میکاه فصل ۵ آیه ۲

[5] انجیل به قلم متی فصل ۲ آیه ۶

[6] پیدایش فصل ۳۵ آیه ۱۹

[7] روت فصل ۱ آیه ۱

[8] Eli Shukron, Israel Antiquities Authority press release, May 23, 2012.

[9] Dafna Langgut, Ancient Pollen Analysis, Quaternary Science Reviews, vol. 38, 2016, pp. 145–152.

[10] David M. Metcalf, Byzantine Coins in the Levant, 2020.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{واژه}}
 == بِت لِخِم ==
-'''بِت لِخِم''' یکی از کهن‌ترین شهرهای خاورمیانه است که در متون کتاب مقدس به‌عنوان زادگاه [[داوود|داوود نبی]] و [[عیسی مسیح]] شناخته می‌شود.<ref>[[ساموئیل اول فصل 16|ساموئیل اول فصل ۱۶ آیه ۱]]</ref><ref>[[انجیل به قلم متی فصل 2|انجیل به قلم متی فصل ۲ آیه ۱]]</ref> این شهر که در منطقه یهودا، در حدود ۸ کیلومتری جنوب اورشلیم واقع شده، از دوره [[عصر نوسنگی]] (حدود ۷۰۰۰ ق.م) سکونت‌گاه بوده است.<ref>{{Cite book|last=Kloner|first=A.|title=Bethlehem: A City Through the Ages|publisher=Israel Antiquities Authority|year=2020|isbn=978-965-406-735-2|page=45}}</ref> نام بِت لِخِم به معنای «خانه نان» در زبان عبری است و اهمیت الاهیاتی و تاریخی آن به دلیل نقشش در رویدادهای کلیدی کتاب مقدس برجسته است.
+'''بِت لِخِم''' یکی از کهن‌ترین شهرهای خاورمیانه است که در [[کتاب مقدس]] به‌عنوان زادگاه [[داوود]] نبی و [[عیسی]] [[مسیح]] شناخته می‌شود. این شهر در [[منطقه یهودا]]، در حدود ۸ کیلومتری جنوب [[اورشلیم]] واقع شده و از دوره نوسنگی سکونت‌گاه بوده است. نام بِت لِخِم به معنای «خانه نان» در [[زبان عبری]] است و اهمیت الاهیاتی و تاریخی آن به دلیل نقشش در رویدادهای کلیدی [[کتاب مقدس]] برجسته است.
 == ریشه‌شناسی ==
 نام **بِت لِخِم** از زبان عبری گرفته شده و از دو بخش تشکیل شده است:
-* '''بِیت''' (به عبری: בֵּית) به معنای «خانه».
+* '''بِیت''' (به عبری: בֵּית) به معنای خانه.
-* '''لِخِم''' (به عبری: לֶחֶם) به معنای «نان».
+* '''لِخِم''' (به عبری: לֶחֶם) به معنای نان.
-این نام به‌طور تحت‌اللفظی به «خانه نان» اشاره دارد که می‌تواند به فراوانی محصولات کشاورزی، به‌ویژه گندم، در این منطقه اشاره کند. با این حال، در برخی متون عربی، مانند ترجمه‌های اسلامی، این نام به اشتباه به «بیت‌اللحم» (به معنای «خانه گوشت») ترجمه شده است. این ترجمه عربی از واژه آرامی «لَحما» (که هم به معنای نان و هم گوشت به کار می‌رود) ناشی شده و به دلیل تأثیر زبان عربی در متون پارسی‌زبان، گاه در منابع اسلامی پارسی نیز به کار رفته است. با این حال، ترجمه پارسی صحیح این واژه همان **بِت لِخِم** است که معنای اصلی عبری «خانه نان» را حفظ می‌کند.
+این نام به‌طور تحت‌اللفظی به «خانه نان» اشاره دارد که می‌تواند به فراوانی محصولات کشاورزی، به‌ویژه گندم، در این منطقه اشاره کند. با این حال، در برخی متون عربی، این نام به اشتباه به «بیت‌اللحم» (به معنای خانه گوشت) ترجمه شده است. این ترجمه عربی از واژه آرامی لَحما (که هم به معنای نان و هم گوشت به کار می‌رود) ناشی شده و به دلیل تأثیر زبان عربی در متون پارسی‌زبان، گاه در منابع اسلامی پارسی نیز به کار رفته، است. با این حال، ترجمه پارسی صحیح این واژه همان بِت لِخِم است که معنای اصلی عبری خانه نان را حفظ می‌کند.  تفسیر استاندارد کتاب مقدس خانه نان یا حتی خانه جنگ است، زیرا ریشه lahama می‌تواند به جنگ یا خوردن اشاره کند.
 === جدول ریشه‌شناسی ===
@@ خط ۲۱: / خط ۲۱: @@
        <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">عبری</td>
        <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">בֵּית לֶחֶם (بیت لخم)</td>
-       <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">Beit Lekhem</td>
+       <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">Beit Lehem</td>
      </tr>
      <tr>
@@ خط ۳۷: / خط ۳۷: @@
 === تحلیل زبانی ===
-* **عبری:** واژه «لِخِم» در عبری باستان به‌طور خاص به نان اشاره دارد و در متون کتاب مقدس مانند [[لاویان فصل 23|لاویان فصل ۲۳ آیه ۱۷]] به‌عنوان بخشی از مراسم قربانی نان نوبر استفاده شده است.<ref>[[لاویان فصل 23|لاویان فصل ۲۳ آیه ۱۷]]</ref> این معنا به فراوانی کشاورزی در منطقه یهودا اشاره دارد.
+*عبری: واژه «لِخِم» در عبری باستان به‌طور خاص به نان اشاره دارد و در متون [[کتاب مقدس]] به‌عنوان بخشی از مراسم قربانی نان نوبر استفاده شده است.<ref>[[لاویان فصل 23|لاویان فصل ۲۳ آیه ۱۷]]</ref> این معنا به فراوانی کشاورزی در [[منطقه یهودا]] اشاره دارد. همچنین، ریشه lahama می‌تواند به معنای جنگ باشد، که نمادی از مبارزه یا تغذیه است.
-* **آرامی:** در آرامی گلیل، «لَحما» معنای دوگانه‌ای دارد و می‌تواند به «نان» یا «گوشت» اشاره کند. این دوگانگی در برخی تفسیرهای مسیحی شرقی به‌عنوان نمادی از [[عیسی مسیح]] به‌عنوان «نان حیات» در [[انجیل به قلم یوحنا فصل 6|انجیل به قلم یوحنا فصل ۶ آیه ۳۵]] تفسیر شده است.<ref>[[انجیل به قلم یوحنا فصل 6|انجیل به قلم یوحنا فصل ۶ آیه ۳۵]]</ref>
+*آرامی: در آرامی، لَحما معنای دوگانه‌ای دارد و می‌تواند به نان یا گوشت اشاره کند.
-* **یونانی:** در [[سپتواجینت]] و [[عهد جدید]]، نام بِت لِخِم به صورت «Βηθλέεμ» (بثلئم) آمده که تطابقی آوایی با نام عبری است.<ref>{{Cite book|last=Liddell|first=H.G.|title=A Greek-English Lexicon|year=1940}}</ref>
+*یونانی: در [[کتاب مقدس - عهد جدید|عهد جدید]]، نام بِت لِخِم به صورت «Βηθλέεμ» (بثلئم) آمده که تطابقی آوایی با نام عبری است.
 == اهمیت الاهیاتی ==
-بِت لِخِم در الاهیات مسیحی به دلیل زادگاه بودن عیسی مسیح از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.<ref>[[انجیل به قلم متی فصل 2|انجیل به قلم متی فصل ۲ آیه ۱]]</ref> در [[عهد عتیق]]، این شهر به‌عنوان زادگاه داوود نبی و محل تدهین او به‌عنوان پادشاه اسرائیل شناخته می‌شود.<ref>[[ساموئیل اول فصل 16|ساموئیل اول فصل ۱۶ آیه ۱۳]]</ref> پیشگویی [[میکاه نبی فصل 5|میکاه نبی فصل ۵ آیه ۲]] نیز بِت لِخِم را به‌عنوان محل تولد مسیحا معرفی می‌کند که در [[انجیل به قلم متی فصل 2|انجیل به قلم متی فصل ۲ آیه ۶]] بازگو شده است.<ref>[[میکاه نبی فصل 5|میکاه نبی فصل ۵ آیه ۲]]</ref><ref>[[انجیل به قلم متی فصل 2|انجیل به قلم متی فصل ۲ آیه ۶]]</ref>
+بِت لِخِم در الاهیات مسیحی به دلیل زادگاه [[عیسی]] [[مسیح ]] از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.<ref>[[انجیل به قلم متی فصل 2|انجیل به قلم متی فصل ۲ آیه ۱]]</ref> در [[کتاب مقدس - عهد قدیم|عهد عتیق]]، این شهر به‌عنوان زادگاه [[داوود]] نبی و محل تدهین او به‌عنوان پادشاه اسرائیل شناخته می‌شود.<ref>[[ساموئیل اول فصل 16|ساموئیل اول فصل ۱۶ آیه ۱۳]]</ref> پیشگویی [[میکاه]] نبی نیز بِت لِخِم را به‌عنوان محل تولد [[مسیح |مسیحا]] معرفی می‌کند که در انجیل به قلم متی بازگو شده است.<ref>[[میکاه فصل 5|میکاه فصل ۵ آیه ۲]]</ref><ref>[[انجیل به قلم متی فصل 2|انجیل به قلم متی فصل ۲ آیه ۶]]</ref> این شهر همچنین محل دفن [[راشل]]، همسر [[یعقوب]]، است.<ref>[[پیدایش فصل 35|پیدایش فصل ۳۵ آیه ۱۹]]</ref> و صحنه اصلی [[روت|کتاب روت]]، که به اجداد [[داوود]] می‌پردازد.<ref>[[روت فصل 1|روت فصل ۱ آیه ۱]]</ref>
-=== تفسیرهای فرقه‌ای ===
-{| class="wikitable" style="width:100%;">
-|+ تفسیرهای الاهیاتی بِت لِخِم
-! سنت !! تفسیر !! ارجاع
-|-
-| پروتستان || زادگاه مسیح به‌عنوان تحقق وعده‌های عهد عتیق || <ref>[[انجیل به قلم متی فصل 2|انجیل به قلم متی فصل ۲ آیه ۵–۶]]</ref>
-|-
-| کاتولیک || نماد تجلی الهی و آغاز رستگاری بشریت || <ref>{{Cite book|last=Ratzinger|first=J.|title=Jesus of Nazareth: The Infancy Narratives|publisher=Image|year=2012}}</ref>
-|-
-| ارتدوکس اتیوپی || محل مقدس مرتبط با معراج مریم || <ref>{{Cite book|last=Binns|first=J.|title=The Orthodox Church of Ethiopia|year=2017}}</ref>
-|}
 == تاریخ و باستان‌شناسی ==
-=== دوره نوسنگی (۷۰۰۰ ق.م) ===
+بِت لِخِم در مسیر کاروان‌راه تاریخی قرار داشت که مصر را به بین‌النهرین متصل می‌کرد. در دوره نوسنگی، سکونت در این شهر آغاز شد. در دوره آهن، بِت لِخِم به‌عنوان یکی از مراکز اداری پادشاهی یهودا شناخته می‌شد. کشف یک مهر گلی (bulla) در سال ۲۰۱۲ در شهر داوود [[اورشلیم]]، اولین مدرک باستان‌شناختی خارج از [[کتاب مقدس]] برای وجود بِت لِخِم در دوره [[معبد اول]] (حدود قرن هفتم ق.م) است. این مهر به سیستم مالیاتی یهودا اشاره دارد و نام «بِت لِخِم» را بر خود دارد.<ref>Eli Shukron, Israel Antiquities Authority press release, May 23, 2012.</ref>
-کاوش‌های باستان‌شناسی نشان‌دهنده سکونت در بِت لِخِم از دوره نوسنگی بدون سفال است.<ref>{{Cite book|last=Kloner|first=A.|title=Bethlehem: A City Through the Ages|publisher=Israel Antiquities Authority|year=2020|isbn=978-965-406-735-2|page=45}}</ref> این شهر در مسیر کاروان‌راه تاریخی قرار داشت که مصر را به بین‌النهرین متصل می‌کرد.<ref>{{Cite book|last=Aharoni|first=Y.|title=The Land of the Bible: A Historical Geography|publisher=Westminster|year=1979|page=112}}</ref>
-=== دوره آهن (۱۰۰۰–۵۸۶ ق.م) ===
-در این دوره، بِت لِخِم به‌عنوان یکی از مراکز اداری پادشاهی یهودا شناخته می‌شد. کشف مهرهای «لِملِک» نشان‌دهنده نقش این شهر در نظام مالیاتی و ذخیره‌سازی غلات است.<ref>{{Cite book|last=Shoham|first=S.|title=Seal Impressions of Judah|publisher=Israel Antiquities Authority|year=2000}}</ref>
-=== دوره بیزانس (۳۲۴–۶۳۸ م) ===
-بِت لِخِم در دوره بیزانس به دلیل ساخت [[کلیسای میلاد]]، که به دستور [[کنستانتین کبیر]] بنا شد، به مرکز زیارتی مسیحیان تبدیل شد. این کلیسا بر غاری ساخته شد که به باور سنتی محل تولد عیسی مسیح است.<ref>{{Cite book|last=Wilkinson|first=J.|title=Jerusalem Pilgrims before the Crusades|publisher=Aris & Phillips|year=1977}}</ref>
-== فرهنگ مادی ==
-* **سفال‌نگاری:** کاوش‌ها ۱۴ نوع سفال منحصربه‌فرد را شناسایی کرده‌اند که نشان‌دهنده تبادل فرهنگی با مناطق اطراف است.<ref>{{Cite book|last=Mazar|first=A.|title=Archaeology of the Land of the Bible|year=2019}}</ref>
-* **هنر مقدس:** موزاییک‌های کلیسای میلاد با نقش‌هایی مانند [[درخت زندگی]] از برجسته‌ترین نمونه‌های هنر مسیحی اولیه هستند.<ref>{{Cite book|last=Piccirillo|first=M.|title=The Mosaics of Jordan|year=1993}}</ref>
 == اقتصاد و تجارت ==
-بِت لِخِم در دوره‌های مختلف به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در مسیرهای تجاری، از جمله [[طریق الشام]]، نقش مهمی در اقتصاد منطقه داشت. آنالیز گرده‌های باستانی نشان‌دهنده کشت گسترده گندم و جو است.<ref>{{Cite journal|last=Langgut|first=D.|title=Ancient Pollen Analysis|journal=Quaternary Science Reviews|year=2016|volume=38|pages=145–152}}</ref> همچنین، کشف سکه‌های دوره بیزانس با علامت «BL» نشان‌دهنده ضرب سکه محلی در این شهر است.<ref>{{Cite book|last=Metcalf|first=D.M.|title=Byzantine Coins in the Levant|year=2020}}</ref>
+بِت لِخِم در دوره‌های مختلف به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در مسیرهای تجاری نقش مهمی در اقتصاد منطقه داشت. آنالیز گرده‌های باستانی نشان‌دهنده کشت گسترده گندم و جو است.<ref>Dafna Langgut, Ancient Pollen Analysis, Quaternary Science Reviews, vol. 38, 2016, pp. 145–152.</ref> کشف سکه‌های دوره بیزانس با علامت «BL» نشان‌دهنده ضرب سکه محلی در این شهر است.<ref>David M. Metcalf, Byzantine Coins in the Levant, 2020.</ref>
 {{پانویس}}
@@ خط ۷۷: / خط ۵۵: @@
 [[رده:شهرهای مقدس]]
 [[رده:باستان‌شناسی کتاب مقدس]]
-[[رده:جغرافیای تاریخی]]
+[[رده:واژه کتاب مقدس]]