نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۰۶

برای بهبود صفحه، در قسمت بحث پیشنهادات خود را با منبع معتبر مطرح کنید تا بررسی و اعمال شود

دیو

دیوها یا ارواح شریر در کتاب مقدس به‌عنوان موجودات روحانی شرور و مخالف خدا معرفی می‌شوند که تأثیرشان در زندگی انسان‌ها به‌صورت تسخیر، وسوسه، بیماری یا پرستش بت‌ها نمایان می‌گردد.

ریشه‌شناسی

واژه دیو در زبان‌های اصلی کتاب مقدس معانی خاصی دارد:

زبان	ریشه	تلفظ	معنی	توضیح
عبری	שֵׁדִים (شِدیم)	Shēdīm	دیو، روح پلید	در تثنیه فصل ۳۲ آیه ۱۷ و مزامیر فصل ۱۰۶ آیه ۳۷ به بت ها یا ارواح غیرالهی اشاره دارد.
آرامی	ܕܝܘܐ (دیوآ)	Dīwā	روح شریر	در متون آرامی پساکتاب مقدسی رایج است، اما در متن اصلی کتاب مقدس نادر است.
یونانی	δαιμόνια (دایمونیون)	Daimonia	دیو، روح شریر	واژه اصلی عهد جدید برای ارواح پلید، مانند انجیل به قلم متی فصل ۸ آیات ۲۸ تا ۳۴.

واژه دیوانه در فارسی

واژه دیوانه در فارسی احتمالاً از دیو (موجود اهریمنی) و پسوند -انه ساخته شده و به فردی اشاره دارد که رفتار غیرعادی یا خارج از تعادل عقلی نشان می‌دهد. در انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیات ۱ تا ۲۰، مرد تسخیرشده توسط دیوها رفتارهایی جنون‌آمیز مانند فریاد زدن و خودزنی داشت، که نشان‌دهنده ارتباط تاریخی میان دیو و دیوانگی در فرهنگ‌های سامی است^[۱].

حضور دیوها در عهد عتیق

در عهد قدیم ، اشاره به دیوها صریح نیست و واژه شِدیم (שֵׁדִים) در دو مورد به کار رفته است:

تثنیه فصل ۳۲ آیه ۱۷ — برای دیوها قربانی کردند، نه برای خدا.
مزامیر فصل ۱۰۶ آیه ۳۷ — پسران و دختران خود را برای دیوها قربانی کردند.

دیوها در عهد قدیم اغلب با پرستش خدایان بیگانه و بت‌پرستی مرتبط هستند، نه تسخیر یا بیماری.

دیوها در عهد جدید

در عهد جدید، دیوها به‌صورت موجودات روحانی شرور معرفی می‌شوند که انسان‌ها را تسخیر کرده، بیماری ایجاد می‌کنند یا وسوسه می‌کنند. عیسی و شاگردانش با اقتدار دیوها را اخراج می‌کردند.

نمونه‌هایی از تسخیر و اخراج دیو

انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیات ۱ تا ۲۰ — مرد تسخیرشده در سرزمین جدریان با لژیون دیوها.
انجیل به قلم لوقا فصل ۸ آیه ۲ — مریم مجدلیه که هفت دیو از او اخراج شد.
انجیل به قلم متی فصل ۱۷ آیات ۱۴ تا ۲۰ — پسری که دیو او را به آتش و آب می‌انداخت.

رابطه دیوها با بیماری‌ها

در عهد جدید، برخی بیماری‌های روحی و جسمی به دیوها نسبت داده شده‌اند، اما برخی دیگر طبیعی هستند:

انجیل به قلم متی فصل ۱۲ آیه ۲۲ — مرد کور و لال که با اخراج دیو شفا یافت.
انجیل به قلم مرقس فصل ۹ آیات ۱۷ تا ۲۷ — پسری که دیو باعث تشنج او می‌شد.

مقایسه تطبیقی عهد عتیق و عهد جدید

ویژگی	عهد عتیق	عهد جدید
ذکر مستقیم دیوها	محدود به «شِدیم» در تثنیه فصل ۳۲ آیه ۱۷ و مزامیر فصل ۱۰۶ آیه ۳۷	رایج با واژه دایمونیون در موارد متعدد مانند انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیات ۱ تا ۲۰
رابطه با بیماری	بدون ارتباط صریح	عامل برخی بیماری‌های روحی و جسمی مانند انجیل به قلم متی فصل ۱۲ آیه ۲۲
مفهوم تسخیر	وجود ندارد	مفصل توصیف شده، مانند انجیل به قلم لوقا فصل ۸ آیات ۲۶ تا ۳۹
اخراج دیو	دیده نمی‌شود	بخش اصلی خدمت مسیح و رسولان، مانند انجیل به قلم متی فصل ۱۰ آیه ۸

نام‌های ارواح شریر و دیوها

نام روح یا دیو	ذکر کتاب‌مقدسی	ویژگی‌ها / نقش
لژیون	انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیات ۱ تا ۲۰، انجیل به قلم لوقا فصل ۸ آیات ۲۶ تا ۳۹	گروهی از دیوها که مردی را در سرزمین جدریان تسخیر کرده بودند^[۲].
بعل‌زبول	انجیل به قلم متی فصل ۱۲ آیات ۲۲ تا ۲۸، انجیل به قلم لوقا فصل ۱۱ آیات ۱۴ تا ۲۰	رئیس دیوها، گاهی مترادف با شیطان^[۳].
شیطان	ایوب فصل ۱ آیات ۶ تا ۱۲، انجیل به قلم متی فصل ۴ آیات ۱ تا ۱۱	وسوسه‌گر، دشمن خدا و انسان.
دیو کور و لال	انجیل به قلم متی فصل ۱۲ آیه ۲۲	باعث نابینایی و لالی، با اخراج دیو شفا یافت.
دیو تشنج‌آور	انجیل به قلم مرقس فصل ۹ آیات ۱۷ تا ۲۷	باعث تشنج و افتادن، با دعا اخراج شد^[۴].
روح ناپاک	انجیل به قلم مرقس فصل ۱ آیات ۲۳ تا ۲۷	باعث فریاد زدن و تسخیر، با اقتدار عیسی اخراج شد.
روح خطا	اشعیا فصل ۱۹ آیه ۱۴	باعث گمراهی مردم مصر.
ارواح فریبنده	رساله اول به تیموتائوس فصل ۴ آیه ۱	عامل تعلیمات شیطانی در آخرالزمان.
روح دروغ	اول پادشاهان فصل ۲۲ آیات ۲۱ تا ۲۳	در دهان انبیای دروغین قرار گرفت.

دیدگاه‌های فرقه‌ای

کلیسای کاتولیک

کلیسای کاتولیک به حضور واقعی دیوها و تأثیرشان بر انسان‌ها باور دارد و آیین جن‌گیری (اگزورسیسم) توسط کشیش‌های مجاز انجام می‌شود^[۵].

کلیسای ارتدکس

کلیسای ارتدکس شرقی دیوها را ارواح شریر می‌داند و از دعاها و آیین‌های کلیسایی، به‌ویژه در تعمید، برای رهایی از آن‌ها استفاده می‌کند^[۶].

کلیساهای پروتستان

در پروتستانیسم، دیدگاه‌ها متنوع است. فرقه‌های پنطیکاستی اخراج دیو را بخشی از خدمت کلیسا می‌دانند، در حالی که پروتستان‌های اصلاح‌شده بر دعا و تعلیم کتاب مقدس تأکید دارند^[۷].

شاخه	باور به دیوها	آیین اخراج دیو	ویژگی‌ها
کاتولیک	بله	بله، با آیین رسمی و اجازه اسقف	نیاز به تشخیص روحانی و آیین خاص^[۸]
ارتدکس	بله	بله، در تعمید و مراسم ویژه	پیوسته با آیین‌های عبادی^[۹]
پروتستان اصلاح‌شده	بله	به‌ندرت، بدون آیین مشخص	تأکید بر دعا و تعلیم کتاب مقدس^[۱۰]
پروتستان پنطیکاستی	بله	بله، فعالانه در جلسات دعا	رایج با اقتدار روح القدس^[۱۱]

"یادداشت توضیحی دانشنامه کتاب مقدس: این توضیحات صرفاً بخشی از واژه نامه کتاب مقدس است و هدف آن فقط توضیح معنای واژهٔ دیو در متون مقدس می‌باشد. این دانشنامه هیچ‌گونه تعلیم شخصی ارائه نمی‌دهد و نقش تفسیر یا مشاورهٔ روحانی را برعهده ندارد. اگر دربارهٔ مفاهیم مربوط به دیو، اخراج ارواح، یا مسائل روحانی مرتبط پرسشی دارید، توصیه می‌شود که با شبان یا معلم کتاب مقدس در کلیسای خود گفتگو کنید. پاسخ به این نوع پرسش‌ها باید در دعا، هدایت روح‌القدس، و بر اساس کتاب مقدس و با همراهی خادمین روحانی هر کلیسا دریافت شود.

پانویس

↑ انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیات ۳ تا ۵
↑ انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیه ۹
↑ انجیل به قلم متی فصل ۱۲ آیه ۲۴
↑ انجیل به قلم مرقس فصل ۹ آیه ۲۹
↑ کتاب آیین‌های کلیسای کاتولیک، بخش اگزورسیسم، واتیکان، ۱۹۹۹
↑ کتاب دعای کلیسای ارتدکس، بخش دعاها علیه ارواح شرور، انتشارات کلیسای ارتدکس یونان
↑ افسسیان فصل ۶ آیات ۱۰ تا ۱۸
↑ کتاب آیین‌های کلیسای کاتولیک، بخش اگزورسیسم، واتیکان، ۱۹۹۹
↑ کتاب دعای کلیسای ارتدکس، بخش دعاها علیه ارواح شرور، انتشارات کلیسای ارتدکس یونان
↑ رساله به افسسیان فصل ۶ آیات ۱۰ تا ۱۸
↑ انجیل به قلم مرقس فصل ۱۶ آیات ۱۷ تا ۱۸

[1] انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیات ۳ تا ۵

[2] انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیه ۹

[3] انجیل به قلم متی فصل ۱۲ آیه ۲۴

[4] انجیل به قلم مرقس فصل ۹ آیه ۲۹

[5] کتاب آیین‌های کلیسای کاتولیک، بخش اگزورسیسم، واتیکان، ۱۹۹۹

[6] کتاب دعای کلیسای ارتدکس، بخش دعاها علیه ارواح شرور، انتشارات کلیسای ارتدکس یونان

[7] افسسیان فصل ۶ آیات ۱۰ تا ۱۸

[8] کتاب آیین‌های کلیسای کاتولیک، بخش اگزورسیسم، واتیکان، ۱۹۹۹

[9] کتاب دعای کلیسای ارتدکس، بخش دعاها علیه ارواح شرور، انتشارات کلیسای ارتدکس یونان

[10] رساله به افسسیان فصل ۶ آیات ۱۰ تا ۱۸

[11] انجیل به قلم مرقس فصل ۱۶ آیات ۱۷ تا ۱۸

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

@@ خط ۵: / خط ۵: @@
 == ریشه‌شناسی ==
-واژه «دیو» در زبان‌های اصلی [[کتاب مقدس]] معانی خاصی دارد:
+واژه دیو در زبان‌های اصلی [[کتاب مقدس]] معانی خاصی دارد:
 <div style="width:100%; overflow-x:auto; margin:15px 0;">
@@ خط ۳۶: / خط ۳۶: @@
 == واژه دیوانه در فارسی ==
-واژه دیوانه در فارسی احتمالاً از دیو (موجود اهریمنی) و پسوند -انه ساخته شده و به فردی اشاره دارد که رفتار غیرعادی یا خارج از تعادل عقلی نشان می‌دهد. در [[کتاب مقدس - عهد جدید - مرقس - فصل 5|انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیات ۱ تا ۲۰]]، مرد تسخیرشده توسط دیوها رفتارهایی جنون‌آمیز مانند فریاد زدن و خودزنی داشت، که نشان‌دهنده ارتباط تاریخی میان «دیو» و «دیوانگی» در فرهنگ‌های سامی است<ref>[[کتاب مقدس - عهد جدید - مرقس - فصل 5|انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیات ۳ تا ۵]]</ref>.
+واژه دیوانه در فارسی احتمالاً از دیو (موجود اهریمنی) و پسوند -انه ساخته شده و به فردی اشاره دارد که رفتار غیرعادی یا خارج از تعادل عقلی نشان می‌دهد. در [[انجیل به قلم مرقس فصل 5|انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیات ۱ تا ۲۰]]، مرد تسخیرشده توسط دیوها رفتارهایی جنون‌آمیز مانند فریاد زدن و خودزنی داشت، که نشان‌دهنده ارتباط تاریخی میان دیو و دیوانگی در فرهنگ‌های سامی است<ref>[[انجیل به قلم مرقس فصل 5|انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیات ۳ تا ۵]]</ref>.
 == حضور دیوها در عهد عتیق ==
-در عهد عتیق، اشاره به دیوها صریح نیست و واژه «شِدیم» (שֵׁדִים) در دو مورد به کار رفته است:
+در [[کتاب مقدس - عهد قدیم|عهد قدیم]] ، اشاره به دیوها صریح نیست و واژه شِدیم (שֵׁדִים) در دو مورد به کار رفته است:
 * [[ تثنیه فصل 32|تثنیه فصل ۳۲ آیه ۱۷]] — برای دیوها قربانی کردند، نه برای خدا.
 * [[مزامیر فصل 106|مزامیر فصل ۱۰۶ آیه ۳۷]] — پسران و دختران خود را برای دیوها قربانی کردند.
-دیوها در عهد عتیق اغلب با پرستش خدایان بیگانه و [[بت‌]]پرستی مرتبط هستند، نه تسخیر یا بیماری.
+دیوها در [[کتاب مقدس - عهد قدیم|عهد قدیم]] اغلب با پرستش خدایان بیگانه و [[بت‌]]پرستی مرتبط هستند، نه تسخیر یا بیماری.
 == دیوها در عهد جدید ==
-در عهد جدید، دیوها به‌صورت موجودات روحانی شرور معرفی می‌شوند که انسان‌ها را تسخیر کرده، بیماری ایجاد می‌کنند یا وسوسه می‌کنند. [[عیسی]] و [[شاگردان| شاگردانش]] با اقتدار دیوها را اخراج می‌کردند.
+در [[کتاب مقدس - عهد جدید|عهد جدید]]، دیوها به‌صورت موجودات روحانی شرور معرفی می‌شوند که انسان‌ها را تسخیر کرده، بیماری ایجاد می‌کنند یا وسوسه می‌کنند. [[عیسی]] و [[شاگردان| شاگردانش]] با اقتدار دیوها را اخراج می‌کردند.
 === نمونه‌هایی از تسخیر و اخراج دیو ===
@@ خط ۶۶: / خط ۶۶: @@
    |-
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | ذکر مستقیم دیوها
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | محدود به «شِدیم» در [[کتاب مقدس - عهد قدیم - تثنیه - فصل 32|تثنیه فصل ۳۲ آیه ۱۷]] و [[کتاب مقدس - عهد قدیم - مزامیر - فصل 106|مزامیر فصل ۱۰۶ آیه ۳۷]]
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | محدود به «شِدیم» در [[ تثنیه فصل 32|تثنیه فصل ۳۲ آیه ۱۷]] و [[ مزامیر فصل 106|مزامیر فصل ۱۰۶ آیه ۳۷]]
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | رایج با واژه «دایمونیون» در موارد متعدد مانند [[کتاب مقدس - عهد جدید - مرقس - فصل 5|انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیات ۱ تا ۲۰]]
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | رایج با واژه دایمونیون در موارد متعدد مانند [[انجیل به قلم مرقس فصل 5|انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیات ۱ تا ۲۰]]
    |-
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | رابطه با بیماری
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | بدون ارتباط صریح
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | عامل برخی بیماری‌های روحی و جسمی مانند [[کتاب مقدس - عهد جدید - متی - فصل 12|انجیل به قلم متی فصل ۱۲ آیه ۲۲]]
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | عامل برخی بیماری‌های روحی و جسمی مانند [[انجیل به قلم متی فصل 12|انجیل به قلم متی فصل ۱۲ آیه ۲۲]]
    |-
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | مفهوم تسخیر
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | وجود ندارد
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | مفصل توصیف شده، مانند [[کتاب مقدس - عهد جدید - لوقا - فصل 8|انجیل به قلم لوقا فصل ۸ آیات ۲۶ تا ۳۹]]
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | مفصل توصیف شده، مانند [[انجیل به قلم لوقا  فصل 8|انجیل به قلم لوقا فصل ۸ آیات ۲۶ تا ۳۹]]
    |-
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | اخراج دیو
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | دیده نمی‌شود
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | بخش اصلی خدمت [[مسیح]] و [[رسولان]]، مانند [[کتاب مقدس - عهد جدید - متی - فصل 10|انجیل به قلم متی فصل ۱۰ آیه ۸]]
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | بخش اصلی خدمت [[مسیح]] و [[رسولان]]، مانند [[انجیل به قلم متی فصل 10|انجیل به قلم متی فصل ۱۰ آیه ۸]]
    |}
 </div>
@@ خط ۹۱: / خط ۹۱: @@
    |-
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | لژیون
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[کتاب مقدس - عهد جدید - مرقس - فصل 5|انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیات ۱ تا ۲۰]]، [[کتاب مقدس - عهد جدید - لوقا - فصل 8|انجیل به قلم لوقا فصل ۸ آیات ۲۶ تا ۳۹]]
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[انجیل به قلم مرقس فصل 5|انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیات ۱ تا ۲۰]]، [[انجیل به قلم لوقا فصل 8|انجیل به قلم لوقا فصل ۸ آیات ۲۶ تا ۳۹]]
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | گروهی از دیوها که مردی را در سرزمین جدریان تسخیر کرده بودند<ref>[[کتاب مقدس - عهد جدید - مرقس - فصل 5|انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیه ۹]]</ref>.
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | گروهی از دیوها که مردی را در سرزمین [[جدریان]] تسخیر کرده بودند<ref>[[انجیل به قلم مرقس فصل 5|انجیل به قلم مرقس فصل ۵ آیه ۹]]</ref>.
    |-
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | بعل‌زبول
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[کتاب مقدس - عهد جدید - متی - فصل 12|انجیل به قلم متی فصل ۱۲ آیات ۲۲ تا ۲۸]]، [[کتاب مقدس - عهد جدید - لوقا - فصل 11|انجیل به قلم لوقا فصل ۱۱ آیات ۱۴ تا ۲۰]]
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[انجیل به قلم متی فصل 12|انجیل به قلم متی فصل ۱۲ آیات ۲۲ تا ۲۸]]، [[انجیل به قلم لوقا فصل 11|انجیل به قلم لوقا فصل ۱۱ آیات ۱۴ تا ۲۰]]
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | رئیس دیوها، گاهی مترادف با شیطان<ref>[[کتاب مقدس - عهد جدید - متی - فصل 12|انجیل به قلم متی فصل ۱۲ آیه ۲۴]]</ref>.
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | رئیس دیوها، گاهی مترادف با شیطان<ref>[[انجیل به قلم متی فصل 12|انجیل به قلم متی فصل ۱۲ آیه ۲۴]]</ref>.
    |-
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | شیطان
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[کتاب مقدس - عهد قدیم - ایوب - فصل 1|ایوب فصل ۱ آیات ۶ تا ۱۲]]، [[کتاب مقدس - عهد جدید - متی - فصل 4|انجیل به قلم متی فصل ۴ آیات ۱ تا ۱۱]]
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[ ایوب فصل 1|ایوب فصل ۱ آیات ۶ تا ۱۲]]، [[انجیل به قلم متی فصل 4|انجیل به قلم متی فصل ۴ آیات ۱ تا ۱۱]]
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | وسوسه‌گر، دشمن خدا و انسان.
    |-
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | دیو کور و لال
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[کتاب مقدس - عهد جدید - متی - فصل 12|انجیل به قلم متی فصل ۱۲ آیه ۲۲]]
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[انجیل به قلم متی فصل 12|انجیل به قلم متی فصل ۱۲ آیه ۲۲]]
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | باعث نابینایی و لالی، با اخراج دیو شفا یافت.
    |-
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | دیو تشنج‌آور
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[کتاب مقدس - عهد جدید - مرقس - فصل 9|انجیل به قلم مرقس فصل ۹ آیات ۱۷ تا ۲۷]]
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[انجیل به قلم مرقس فصل 9|انجیل به قلم مرقس فصل ۹ آیات ۱۷ تا ۲۷]]
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | باعث تشنج و افتادن، با دعا اخراج شد<ref>[[کتاب مقدس - عهد جدید - مرقس - فصل 9|انجیل به قلم مرقس فصل ۹ آیه ۲۹]]</ref>.
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | باعث تشنج و افتادن، با دعا اخراج شد<ref>[[انجیل به قلم مرقس فصل 9|انجیل به قلم مرقس فصل ۹ آیه ۲۹]]</ref>.
    |-
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | روح ناپاک
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[کتاب مقدس - عهد جدید - مرقس - فصل 1|انجیل به قلم مرقس فصل ۱ آیات ۲۳ تا ۲۷]]
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[انجیل به قلم مرقس فصل 1|انجیل به قلم مرقس فصل ۱ آیات ۲۳ تا ۲۷]]
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | باعث فریاد زدن و تسخیر، با اقتدار عیسی اخراج شد.
    |-
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | روح خطا
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[کتاب مقدس - عهد قدیم - اشعیا - فصل 19|اشعیا فصل ۱۹ آیه ۱۴]]
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[اشعیا فصل 19|اشعیا فصل ۱۹ آیه ۱۴]]
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | باعث گمراهی مردم مصر.
    |-
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | ارواح فریبنده
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[کتاب مقدس - عهد جدید - اول تیموتائوس - فصل 4|اول تیموتائوس فصل ۴ آیه ۱]]
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[رساله اول به تیموتائوس فصل 4|رساله اول به تیموتائوس فصل ۴ آیه ۱]]
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | عامل تعلیمات شیطانی در آخرالزمان.
    |-
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | روح دروغ
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[کتاب مقدس - عهد قدیم - 1 پادشاهان - فصل 22|اول پادشاهان فصل ۲۲ آیات ۲۱ تا ۲۳]]
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[اول پادشاهان فصل 22|اول پادشاهان فصل ۲۲ آیات ۲۱ تا ۲۳]]
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | در دهان انبیای دروغین قرار گرفت.
    |}
@@ خط ۱۳۳: / خط ۱۳۳: @@
 === کلیسای ارتدکس ===
-کلیسای ارتدکس شرقی دیوها را ارواح شریر می‌داند و از دعاها و آیین‌های کلیسایی، به‌ویژه در تعمید، برای رهایی از آن‌ها استفاده می‌کند<ref>کتاب دعای کلیسای ارتدکس، بخش دعاها علیه ارواح شرور، انتشارات کلیسای ارتدکس یونان</ref>.
+کلیسای ارتدکس شرقی دیوها را ارواح شریر می‌داند و از دعاها و آیین‌های کلیسایی، به‌ویژه در [[تعمید]]، برای رهایی از آن‌ها استفاده می‌کند<ref>کتاب دعای کلیسای ارتدکس، بخش دعاها علیه ارواح شرور، انتشارات کلیسای ارتدکس یونان</ref>.
 === کلیساهای پروتستان ===
-در [[پروتستان | پروتستانیسم]]، دیدگاه‌ها متنوع است. فرقه‌های پنطیکاستی اخراج دیو را بخشی از خدمت [[کلیسا]] می‌دانند، در حالی که پروتستان‌های اصلاح‌شده بر [[دعا]] و تعلیم [[کتاب مقدس]] تأکید دارند<ref>[[کتاب مقدس - عهد جدید - افسسیان - فصل 6|افسسیان فصل ۶ آیات ۱۰ تا ۱۸]]</ref>.
+در [[پروتستان | پروتستانیسم]]، دیدگاه‌ها متنوع است. فرقه‌های پنطیکاستی اخراج دیو را بخشی از خدمت [[کلیسا]] می‌دانند، در حالی که پروتستان‌های اصلاح‌شده بر [[دعا]] و تعلیم [[کتاب مقدس]] تأکید دارند<ref>[[رساله به افسسیان فصل 6|افسسیان فصل ۶ آیات ۱۰ تا ۱۸]]</ref>.
 <div style="width:100%; overflow-x:auto; margin:15px 0;">
@@ خط ۱۵۸: / خط ۱۵۸: @@
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | بله
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | به‌ندرت، بدون آیین مشخص
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | تأکید بر [[دعا]] و تعلیم [[کتاب مقدس]]<ref>[[کتاب مقدس - عهد جدید - افسسیان - فصل 6|افسسیان فصل ۶ آیات ۱۰ تا ۱۸]]</ref>
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | تأکید بر [[دعا]] و تعلیم [[کتاب مقدس]]<ref>[[رساله به افسسیان فصل 6|رساله به افسسیان فصل ۶ آیات ۱۰ تا ۱۸]]</ref>
    |-
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | [[پروتستان]] پنطیکاستی
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | بله
    | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | بله، فعالانه در جلسات دعا
-   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | رایج با اقتدار [[روح القدس]]<ref>[[کتاب مقدس - عهد جدید - مرقس - فصل 16|انجیل به قلم مرقس فصل ۱۶ آیات ۱۷ تا ۱۸]]</ref>
+   | style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:right;" | رایج با اقتدار [[روح‌القدس|روح القدس]]<ref>[[انجیل به قلم مرقس فصل 16|انجیل به قلم مرقس فصل ۱۶ آیات ۱۷ تا ۱۸]]</ref>
    |}
 </div>
-"'''یادداشت توضیحی دانشنامه کتاب مقدس''': این توضیحات صرفاً بخشی از قاموس کتاب مقدس است و هدف آن فقط توضیح معنای واژهٔ «دیو» در متون مقدس می‌باشد. این دانشنامه هیچ‌گونه تعلیم شخصی ارائه نمی‌دهد و نقش تفسیر یا مشاورهٔ روحانی را برعهده ندارد. اگر دربارهٔ مفاهیم مربوط به «دیو»، «اخراج ارواح»، یا مسائل روحانی مرتبط پرسشی دارید، توصیه می‌شود که با شبان یا معلم کتاب مقدس در کلیسای خود گفتگو کنید. پاسخ به این نوع پرسش‌ها باید در دعا، هدایت روح‌القدس، و بر اساس کتاب مقدس و با همراهی خادمین روحانی هر کلیسا دریافت شود.
+"'''یادداشت توضیحی دانشنامه کتاب مقدس''': این توضیحات صرفاً بخشی از واژه نامه کتاب مقدس است و هدف آن فقط توضیح معنای واژهٔ دیو در متون مقدس می‌باشد. این دانشنامه هیچ‌گونه تعلیم شخصی ارائه نمی‌دهد و نقش تفسیر یا مشاورهٔ روحانی را برعهده ندارد. اگر دربارهٔ مفاهیم مربوط به دیو، اخراج ارواح، یا مسائل روحانی مرتبط پرسشی دارید، توصیه می‌شود که با شبان یا معلم کتاب مقدس در کلیسای خود گفتگو کنید. پاسخ به این نوع پرسش‌ها باید در دعا، هدایت روح‌القدس، و بر اساس کتاب مقدس و با همراهی خادمین روحانی هر کلیسا دریافت شود.
 == پانویس ==
 <references />
 [[رده: واژه کتاب مقدس]]