یهودااسخریوطی
یهودا اسخریوطی
یهودا اسخریوطی (به یونانی: Ἰούδας Ἰσκαριώτης) یکی از حواریون دوازده‌گانه عیسی مسیح بود که او را به قیمت سی سکه نقره به رؤسای کهنه تسلیم کرد. این خیانت نقطه عطفی در روایت صلب عیسی محسوب می‌شود و یهودا در الهیات مسیحی به نماد خیانت و فریب تبدیل شده است. روایت‌های مختلفی درباره انگیزه‌ها و سرنوشت نهایی او وجود دارد که در متون کلیسای اولیه و تفاسیر مدرن مورد بحث قرار گرفته‌اند.
ریشه‌شناسی و نام‌شناسی
نام «یهودا اسخریوطی» ترکیبی از دو جزء است:
- یهودا (یونانی: Ἰούδας) برگرفته از یهودا پسر یعقوب، به معنای «ستوده» یا «خدا را سپاس».
- اسخریوطی احتمالاً اشاره به زادگاه او دارد (مثل «مرد قریوت» یا «اهل سیکاری»).
| زبان | نگارش | ریشه | معنا | شواهد | منبع |
|---|---|---|---|---|---|
| عبری | יְהוּדָה (Yehuda) | یهودا | «ستوده» | پیدایش ۲۹:۳۵ | الگو:Harvard citation no brackets |
| یونانی | Ἰσκαριώτης (Iskariōtēs) | احتمالاً قیريوت یا سِکّاری | «مرد قریوت» یا «خنجرزن» | مرقس ۳:۱۹ | الگو:Harvard citation no brackets |
زندگینامه تحلیلی
یهودا در اناجیل به عنوان یکی از دوازده شاگرد عیسی معرفی می‌شود که مسئولیت مالی گروه را بر عهده داشت (یوحنا ۱۲:۶). او در باغ جتسمانی عیسی را با بوسه‌ای به سربازان شناساند (متی ۲۶:۴۸–۴۹). پس از خیانت، بنا به روایت متی، از کرده خود پشیمان شد و خود را دار زد (متی ۲۷:۵).
| نسبت | نام | توضیحات | آیهٔ مربوط |
|---|---|---|---|
| پدر | شمعون اسخریوطی | تنها در یوحنا ۶:۷۱ ذکر شده | الگو:Harvard citation no brackets |
| مادر | نامشخص | — | — |
تحلیل تبارشناسی
تبار یهودا به روشنی مشخص نیست، اما برخی محققان او را از نوادگان قبیله یهودا یا مرتبط با گروه سیکّاری‌ها (شورشیان یهودی) می‌دانند.
جدول زمانی زندگی
| دوره | رویداد | مکان | منابع |
|---|---|---|---|
| ~۳۰ میلادی | پیوستن به حواریون | جلیل | الگو:Harvard citation no brackets |
| ۳۳ میلادی | خیانت به عیسی | اورشلیم | مرقس ۱۴:۱۰–۱۱ |
| پس از خیانت | خودکشی (به روایت متی) | حکهل دما | متی ۲۷:۵ |
الهیات مسیحی
| سنت | نقش یهودا | نمادشناسی | متون کلیدی | منبع |
|---|---|---|---|---|
| کاتولیک | خائن، عامل ضروری برای نجات | شرارت و گناه | اعمال ۱:۱۸–۱۹ | الگو:Harvard citation no brackets |
| پروتستان | نمونهٔ هشداردهندهٔ سقوط اخلاقی | تقدیر الهی | لوقا ۲۲:۲۲ | الگو:Harvard citation no brackets |
| ارتدکس شرقی | نماد خیانت به الوهیت مسیح | عدم توبهٔ واقعی | — | الگو:Harvard citation no brackets |
تأثیرات فرهنگی
- هنر: نقاشی‌های شام آخر و بوسهٔ یهودا.
- ادبیات: دوزخ دانته (حلقهٔ نهم برای خائنان).
- سینما: فیلم پازولینی (۱۹۶۴).
منابع
۱. الگو:Cite book ۲. الگو:Cite book ۳. الگو:Cite book