آشور
آشور (به عبری: אַשּׁוּר؛ به یونانی: Ἀσσυρία؛ به عربی: آشُّور) یکی از تمدن‌ها و امپراتوری‌های مهم باستانی در خاور نزدیک بود که در بین‌النهرین شمالی (عراق امروزی) قرار داشت. این منطقه در کتاب مقدس به‌عنوان یکی از قدرت‌های بزرگ و گاه متخاصم با پادشاهی اسرائیل و پادشاهی یهودا ذکر شده است.
مختصات جغرافیایی
نام‌شناسی و ریشه‌شناسی
| زبان/دوره | نام | ریشه‌شناسی | توضیحات |
|---|---|---|---|
| اکدی | Aššur | از نام خدای ملی آشور | نام پایتخت و خدای اصلی آشوریان |
| عبری کتاب مقدس | אַשּׁוּר (آشور) | احتمالاً از ریشه سامی به‌معنی "پایدار" | اشاره به قوم یا سرزمین آشور |
| یونانی باستان | Ἀσσυρία (آسوریا) | وام‌گرفته از زبان‌های سامی | نام عمومی تمدن آشور |
| عربی | آشُّور | برگرفته از زبان‌های آرامی-سریانی | اشاره به امپراتوری تاریخی |
پیشینه تاریخی
| دوره تاریخی | سال‌ها | رویدادهای مهم |
|---|---|---|
| دوره آغازین | ۲۵۰۰–۲۰۲۵ ق.م | تأسیس شهر آشور به‌عنوان مرکز تجاری |
| پادشاهی کهن | ۲۰۲۵–۱۳۶۴ ق.م | تشکیل حکومت مستقل تحت فرمانروایی شمشی-ادد یکم |
| امپراتوری میانه | ۱۳۶۳–۹۱۲ ق.م | گسترش تحت فرمانروایی توکولتی-نینورتای یکم |
| امپراتوری نو | ۹۱۱–۶۰۹ ق.م | اوج قدرت تحت فرمانروایی تیگلات-پیلسر سوم، سارگون دوم و آشوربانیپال |
| سقوط | ۶۱۲–۶۰۹ ق.م | نابودی توسط اتحاد مادها و بابلیان |
در متون مقدس
| کتاب مقدس | فصل:آیه | رویداد یا روایت | اهمیت |
|---|---|---|---|
| سفر پیدایش | ۲:۱۴ | اشاره به رود دجله (حدّوق) در بهشت | ارتباط با جغرافیای آشور |
| سفر پیدایش | ۱۰:۱۱ | نمرود به‌عنوان بنیان‌گذار شهرهای آشور | پیوند با شخصیت‌های اساطیری |
| دوم پادشاهان | ۱۵:۱۹ | پرداخت باج توسط مناحم پادشاه اسرائیل به پول آشور | نشانه قدرت نظامی آشور |
| کتاب اشعیا | ۱۰:۵–۱۲ | آشور به‌عنوان "عصای خشم" خداوند | نقش الهیاتی آشور در تنبیه اسرائیل |
| کتاب ناحوم | سراسر کتاب | پیشگویی درباره سقوط نینوا | عدالت الهی علیه ظلم آشوریان |
باستان‌شناسی
| مکان کاوش | سال‌ها | یافته‌ها | باستان‌شناس یا هیئت |
|---|---|---|---|
| شهر آشور (قلعه شرقات) | ۱۹۰۳–۱۹۱۴ | معبد آشور، زیگورات و دیوارهای شهر | والتر آندره (موزه برلین) |
| نینوا | ۱۸۴۵–۱۸۵۴ | کاخ‌های سناخریب و آشوربانیپال، کتابخانه سلطنتی | آستن هنری لایارد |
| نمرود (کالح) | ۱۹۴۹–۱۹۵۷ | مجسمه‌های غول‌پیکر لاماسو، کاخ نوی | مکس مالوان |
| دور-شروکین (خورسباد) | ۱۹۲۸–۱۹۳۵ | کاخ سارگون دوم با نقش‌برجسته‌های نظامی | ادوارد شیهرا |
اهمیت مذهبی
- در یهودیت:
آشور نماد قدرت امپریالیستی و گاه ابزار تنبیه الهی است (اشعیا ۱۰:۵). سقوط آن نیز نشانه حاکمیت یهوه بر تاریخ دانسته می‌شود (ناحوم ۱–۳).
- در مسیحیت:
در انجیل متی (۱۲:۴۱) به نینوا به‌عنوان نماد توبه اشاره می‌شود. آشوریان گاه به‌عنوان نخستین ملت غیریهودی که به خدا ایمان آوردند (کتاب یونس) مورد توجه هستند.
منابع
۱.الگو:Cite book
۲.الگو:Cite book
۳.الگو:Cite journal
۴. الگو:Cite book
۵.الگو:Cite book