برتولما
برتولما
برتولما (به یونانی: Βαρθολομαῖος) یکی از حواریون دوازده‌گانه عیسی مسیح است که در عهد جدید به عنوان یکی از شاگردان نزدیک او ذکر شده‌است. نام او در فهرست رسولان در انجیل متی، انجیل مرقس، و انجیل لوقا آمده‌است (الگو:Harvard citation no brackets). برتولما در سنت‌های مسیحی به‌ویژه در کلیسای شرق و غرب مورد احترام است و به عنوان شهید و مبشر در مناطق مختلف جهان شناخته می‌شود.
ریشه‌شناسی و نام‌شناسی
نام "برتولما" ریشه در زبان آرامی دارد و به معنای "پسر تلمی" (پسر شخم‌زن) است. در برخی منابع، او با ناتانائیل که در انجیل یوحنا ذکر شده، یکی دانسته می‌شود (الگو:Harvard citation no brackets).
| زبان | نگارش | ریشه | معنا | شواهد | منبع |
|---|---|---|---|---|---|
| آرامی | בַּר תַּלְמַי (بار تلمی) | ترکیب "بار" (پسر) + "تلمی" (شخم‌زن) | پسر شخم‌زن | منابع عهد جدید | الگو:Harvard citation no brackets |
| یونانی | Βαρθολομαῖος (بارتولومایوس) | ترجمهٔ یونانی نام آرامی | پسر تلمی | اناجیل | الگو:Harvard citation no brackets |
زندگینامه تحلیلی
برتولما در جلیل متولد شد و احتمالاً از خانواده‌ای کشاورز بود. او پیش از پیوستن به عیسی، احتمالاً در کنار فیلیپ فعالیت می‌کرد (الگو:Harvard citation no brackets).
| نسبت | نام | توضیحات | آیهٔ مربوط |
|---|---|---|---|
| پدر | تلمی | کشاورز در جلیل | — |
| مادر | نامشخص | — |
تحلیل تبارشناسی
بر اساس سنت‌های مسیحی، برتولما از نسل لاوی بود و ارتباطی با خاندان کشاورزان جلیل داشت. این تبار در تبلیغ مسیحیت در مناطق مختلف از جمله ارمنستان تأثیرگذار بود (الگو:Harvard citation no brackets).
مراحل زندگی
| دوره | مدت | رویدادهای کلیدی | مکان | منابع |
|---|---|---|---|---|
| اوایل زندگی | حدود ۱۰–۳۰ م | تولد و زندگی در جلیل | جلیل | الگو:Harvard citation no brackets |
| دوره رسولی | ۳۰–۳۳ م | همراهی با عیسی و تبلیغ انجیل | فلسطین | الگو:Harvard citation no brackets |
| پس از عیسی | ۳۳–۶۰ م (تقریبی) | تبلیغ در ارمنستان و شهادت | ارمنستان | الگو:Harvard citation no brackets |
الهیات مسیحی
برتولما در سنت‌های مختلف مسیحی به عنوان مبشر و شهید شناخته می‌شود.
| سنت | نقش شخصیت | نمادشناسی | متون کلیدی | منبع |
|---|---|---|---|---|
| کاتولیک | شهید و مبشر | چاقو (نماد شهادت) | اعمال رسولان | الگو:Harvard citation no brackets |
| ارتدکس شرقی | قدیس و روشن‌گر | طومار انجیل | سنت ارمنی | الگو:Harvard citation no brackets |
| پروتستانتیسم | رسول اولیه | — | اناجیل | الگو:Harvard citation no brackets |
تأثیرات فرهنگی
برتولما در هنر مسیحی اغلب با چاقو (نماد شهادت) به تصویر کشیده می‌شود. کلیساهای متعددی در اروپا و ارمنستان به نام او ساخته شده‌اند (الگو:Harvard citation no brackets).
منابع
کتاب‌شناسی
۱. الگو:Cite book ۲. الگو:Cite book ۳. الگو:Cite book ۴. الگو:Cite book ۵. الگو:Cite book