یهوه

۱. ریشه‌شناسی عبری

عنصر	توضیحات	شواهد
ریشه ثلاثی	ه.و.ה (הוה) - ارتباط با فعل «بودن»	سفر خروج ۳:۱۴
صورت اسمی	יְהוָה (یهوه) - نام خاص الهی	کتیبه‌های لخیش (سده ۸ ق.م)
صورت مختصر	יָה (یا) - در اسامی مانند الیاهو	مزامیر ۶۸:۵

۲. تحول تاریخی

الف) ادوار تاریخی: ۱. دوره پیشا-پادشاهی:

  - ظهور در متون اولیه (سده ۱۲-۱۰ ق.م)
  - کتیبه‌های کونتیلت عجرود

۲. دوره معبد اول:

  - تثبیت به عنوان نام رسمی (سده ۱۰-۶ ق.م)
  - استفاده در متون دولتی

۳. دوره معبد دوم:

  - ممنوعیت تلفظ (سده ۵ ق.م به بعد)
  - جایگزینی با «ادونای»

ب) تحولات زبانی:

تلفظ اولیه: /yahwa/
صورت یونانی: Ἰαω (یائو)
تلفظ مسورتی: יְהֹוָה

۳. در متون مقدس

کتاب	آیه	اهمیت
سفر خروج	۳:۱۴	آشکارسازی نام
سفر تثنیه	۶:۴	وحدانیت خداوند
حزقیال	۳۶:۲۳	تقدیس نام

۴. در سنت‌های دینی

الف) یهودیت:

تقدس نام و ممنوعیت تلفظ
استفاده از «هاشِم» در گفتار روزمره
تفسیرهای کابالیستی

ب) مسیحیت:

پذیرش به عنوان نام خدا
ترجمه به «کیریوس» در عهد جدید
استفاده در نسخه‌های کتاب مقدس

۵. مطالعات زبان‌شناسی

ارتباط با ریشه‌های سامی غربی
مقایسه با نام‌های الهی مشابه
تحلیل صرفی و آواشناختی

منابع (۲۰ مورد)

۱. Gesenius, W. (1910). *Hebrew Grammar*. Oxford.
۲. Waltke, B. (2007). *Biblical Hebrew Syntax*. Eisenbrauns.
... ۲۰. Tov, E. (2012). *Textual Criticism of the Bible*. Brill.

الگو:پانویس