پارسی باستان
پارسی باستان
پارسی باستان یکی از زبان‌های کهن ایرانی و شاخه‌ای از خانوادهٔ زبان‌های هندواروپایی است که در دوران هخامنشیان (۵۵۰ تا ۳۳۰ پیش از میلاد) در فلات ایران رایج بود. این زبان، زبان رسمی دولت هخامنشی بود و در نگارش کتیبه‌های سلطنتی و متون رسمی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
ویژگی‌های زبانی
پارسی باستان زبانی صرفی بود که افعال آن بر حسب زمان، وجه، شخص و شمار صرف می‌شدند. واژگان آن با اوستایی و سانسکریت هند و زبان‌های ایرانی میانه پیوند دارد. این زبان شامل حالت‌های فاعلی، مفعولی و اضافی بود و دستور زبانی نسبتاً پیچیده‌ای داشت.
خط پارسی باستان
پارسی باستان با خطی میخی نوشته می‌شد که نسبت به خطوط میخی دیگر ساده‌تر و آوایی‌تر بود. این خط دارای حدود ۳۶ نشانه بود و برای نگارش کتیبه‌ها در سنگ‌نوشته‌های شاهان هخامنشی به‌کار می‌رفت. نخستین نمونهٔ معتبر این خط در کتیبه بیستون از داریوش بزرگ دیده می‌شود.
جدول نمونه واژگان
| پارسی باستان | تلفظ | معنی |
|---|---|---|
| xšāyaθiya | خشایَثیا | شاه |
| dahyāva | دَهیاوا | کشور |
| Auramazdā | اَهورامَزدا | خدای بزرگ |
جایگاه فرهنگی و سیاسی
پارسی باستان زبان رسمی حکومت هخامنشی بود و نقش مهمی در انتقال پیام‌های سیاسی، دینی و فرهنگی داشت. کتیبه‌هایی همچون بیستون، نقش رستم و شوش به این زبان نوشته شده‌اند و از اصلی‌ترین منابع شناخت این زبان‌اند.
شواهد باستان‌شناسی
- کتیبهٔ بیستون از داریوش بزرگ یکی از مهم‌ترین متون پارسی باستان است[۱].
- کتیبه‌های تخت‌جمشید و شوش نیز به خط و زبان پارسی باستان نوشته شده‌اند.
- منابع دیگری چون آثار زرتشتیان، مانند ترجمه‌های پهلوی اوستا، نیز در مطالعهٔ ادامهٔ این زبان تأثیرگذار بوده‌اند[۲].
منابع
<references>