بیت‌لحم

برای بهبود صفحه، در قسمت بحث پیشنهادات خود را با منبع معتبر مطرح کنید تا بررسی و اعمال شود

دستیار پژوهش

بِت لِخِم

بِت لِخِم یکی از کهن‌ترین شهرهای خاورمیانه است که در متون کتاب مقدس به‌عنوان زادگاه داوود نبی و عیسی مسیح شناخته می‌شود. این شهر که در منطقه یهودا، در حدود ۸ کیلومتری جنوب اورشلیم واقع شده، از دوره عصر نوسنگی (حدود ۷۰۰۰ ق.م) سکونت‌گاه بوده است. نام بِت لِخِم به معنای «خانه نان» در زبان عبری است و اهمیت الاهیاتی و تاریخی آن به دلیل نقشش در رویدادهای کلیدی کتاب مقدس برجسته است.

ریشه‌شناسی

نام **بِت لِخِم** از زبان عبری گرفته شده و از دو بخش تشکیل شده است:

• بِیت (به عبری: בֵּית) به معنای «خانه».
• لِخِم (به عبری: לֶחֶם) به معنای «نان».

این نام به‌طور تحت‌اللفظی به «خانه نان» اشاره دارد که می‌تواند به فراوانی محصولات کشاورزی، به‌ویژه گندم، در این منطقه اشاره کند. با این حال، در برخی متون عربی، مانند ترجمه‌های اسلامی، این نام به اشتباه به «بیت‌اللحم» (به معنای «خانه گوشت») ترجمه شده است. این ترجمه عربی از واژه آرامی «لَحما» (که هم به معنای نان و هم گوشت به کار می‌رود) ناشی شده و به دلیل تأثیر زبان عربی در متون پارسی‌زبان، گاه در منابع اسلامی پارسی نیز به کار رفته است. با این حال، ترجمه پارسی صحیح این واژه همان **بِت لِخِم** است که معنای اصلی عبری «خانه نان» را حفظ می‌کند.

جدول ریشه‌شناسی

زبان	ریشه	تلفظ
عبری	בֵּית לֶחֶם (بیت لخم)	Beit Lekhem
آرامی	בֵּית לַחְמָא (بیت لحما)	Beit Lahma
یونانی	Βηθλέεμ (بثلئم)	Bethleem

تحلیل زبانی

• **عبری:** واژه «لِخِم» در عبری باستان به‌طور خاص به نان اشاره دارد و در متون کتاب مقدس مانند لاویان فصل ۲۳ آیه ۱۷ به‌عنوان بخشی از مراسم قربانی نان نوبر استفاده شده است. این معنا به فراوانی کشاورزی در منطقه یهودا اشاره دارد.
• **آرامی:** در آرامی گلیل، «لَحما» معنای دوگانه‌ای دارد و می‌تواند به «نان» یا «گوشت» اشاره کند. این دوگانگی در برخی تفسیرهای مسیحی شرقی به‌عنوان نمادی از عیسی مسیح به‌عنوان «نان حیات» در انجیل به قلم یوحنا فصل ۶ آیه ۳۵ تفسیر شده است.
• **یونانی:** در سپتواجینت و عهد جدید، نام بِت لِخِم به صورت «Βηθλέεμ» (بثلئم) آمده که تطابقی آوایی با نام عبری است.

اهمیت الاهیاتی

بِت لِخِم در الاهیات مسیحی به دلیل زادگاه بودن عیسی مسیح از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در عهد عتیق، این شهر به‌عنوان زادگاه داوود نبی و محل تدهین او به‌عنوان پادشاه اسرائیل شناخته می‌شود. پیشگویی میکاه نبی فصل ۵ آیه ۲ نیز بِت لِخِم را به‌عنوان محل تولد مسیحا معرفی می‌کند که در انجیل به قلم متی فصل ۲ آیه ۶ بازگو شده است.

تفسیرهای فرقه‌ای

تفسیرهای الاهیاتی بِت لِخِم

سنت	تفسیر	ارجاع
پروتستان	زادگاه مسیح به‌عنوان تحقق وعده‌های عهد عتیق
کاتولیک	نماد تجلی الهی و آغاز رستگاری بشریت
ارتدوکس اتیوپی	محل مقدس مرتبط با معراج مریم

تاریخ و باستان‌شناسی

دوره نوسنگی (۷۰۰۰ ق.م)

کاوش‌های باستان‌شناسی نشان‌دهنده سکونت در بِت لِخِم از دوره نوسنگی بدون سفال است. این شهر در مسیر کاروان‌راه تاریخی قرار داشت که مصر را به بین‌النهرین متصل می‌کرد.

دوره آهن (۱۰۰۰–۵۸۶ ق.م)

در این دوره، بِت لِخِم به‌عنوان یکی از مراکز اداری پادشاهی یهودا شناخته می‌شد. کشف مهرهای «لِملِک» نشان‌دهنده نقش این شهر در نظام مالیاتی و ذخیره‌سازی غلات است.

دوره بیزانس (۳۲۴–۶۳۸ م)

بِت لِخِم در دوره بیزانس به دلیل ساخت کلیسای میلاد، که به دستور کنستانتین کبیر بنا شد، به مرکز زیارتی مسیحیان تبدیل شد. این کلیسا بر غاری ساخته شد که به باور سنتی محل تولد عیسی مسیح است.

فرهنگ مادی

• **سفال‌نگاری:** کاوش‌ها ۱۴ نوع سفال منحصربه‌فرد را شناسایی کرده‌اند که نشان‌دهنده تبادل فرهنگی با مناطق اطراف است.
• **هنر مقدس:** موزاییک‌های کلیسای میلاد با نقش‌هایی مانند درخت زندگی از برجسته‌ترین نمونه‌های هنر مسیحی اولیه هستند.

اقتصاد و تجارت

بِت لِخِم در دوره‌های مختلف به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در مسیرهای تجاری، از جمله طریق الشام، نقش مهمی در اقتصاد منطقه داشت. آنالیز گرده‌های باستانی نشان‌دهنده کشت گسترده گندم و جو است. همچنین، کشف سکه‌های دوره بیزانس با علامت «BL» نشان‌دهنده ضرب سکه محلی در این شهر است.