نمایش مبدأ برای پسخ

{{واژه}}
==پسخ==

'''پسخ''' یکی واژه‌های [[کتاب مقدس]] است که به عید فصح، یکی از اعیاد اصلی [[یهودیان|یهودیت]] و نیز مفهومی کلیدی در مسیحیت، اشاره دارد. این واژه نه‌تنها به مراسم و آیین‌های یهودی مرتبط است، بلکه در [[کتاب مقدس - عهد جدید|عهد جدید]] به‌عنوان نمادی از قربانی [[عیسی]] [[مسیح]]، که به بره فصح تشبیه شده، به کار رفته است.

==ریشه‌شناسی و معنای زبانی==

واژه «پسخ» از ریشه عبری *פָּסַח* (پاسَخ) گرفته شده که به معنای عبور کردن یا جهیدن از روی چیزی است. این مفهوم به واقعه خروج [[قوم اسرائیل]] از [[مصر]] اشاره دارد ، زمانی که [[فرشته]] مرگ از خانه‌هایی که خون بره بر درها مالیده شده بود، عبور کرد و آنها را از مرگ رهانید. در [[یونانی]] ، واژه *πάσχα* (پاسخا) مستقیماً از [[عبری]] اقتباس شده و در [[کتاب مقدس - عهد جدید|عهد جدید]] به کار رفته است. در زبان [[آرامی]]، که در دوره‌های بعدی در میان [[یهودیان]] رایج بود، شکل مشابهی به صورت *פִּסְחָא* (پیسخا) دیده می‌شود.

<div style="width:100%; overflow-x:auto; margin:15px 0;">
  <table style="min-width:100%; border-collapse:collapse;">
    <tr>
      <th style="background:#f0f8ff; padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center; min-width:150px;">زبان</th>
      <th style="background:#f0f8ff; padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center; min-width:150px;">ریشه</th>
      <th style="background:#f0f8ff; padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center; min-width:150px;">تلفظ</th>
    </tr>
    <tr>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">عبری</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">פָּסַח (پاسَخ)</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">Pāsah</td>
    </tr>
    <tr>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">یونانی</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">πάσχα (پاسخا)</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">Paskha</td>
    </tr>
    <tr>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">آرامی</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">פִּסְחָא (پیسخا)</td>
      <td style="padding:12px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">Pishā</td>
    </tr>
  </table>
</div>

==تگاهی به زمینه تاریخی و فرهنگی==

===پسخ در عهد قدیم===
عید پسخ ابتدا در کتاب [[کتاب مقدس - عهد قدیم - خروج - فصل 12|خروج فصل ۱۲ آیات ۱ تا ۲۸]] معرفی شده است، جایی که [[خداوند]] به [[موسی]] و [[هارون]] دستور داد تا [[قوم اسرائیل]] را برای برگزاری این عید آماده کنند. این مراسم شامل ذبح بره‌ای بی‌عیب، مالیدن خون آن بر درگاه‌های خانه‌ها، و خوردن نان فطیر و گیاهان تلخ بود. پسخ به‌عنوان یادبود رهایی اسرائیل از بردگی [[مصر]] و نجات از [[فرشته]] مرگ تثبیت شد و به یکی از سه عید اصلی یهودیت (پسخ، شاووعوت، و سوکوت) تبدیل شد.<ref>[[کتاب مقدس - عهد قدیم - تثنیه - فصل 16|تثنیه فصل ۱۶ آیات ۱ تا ۸]]</ref>

=== پسخ در عهد جدید===
در عهد جدید، پسخ به‌عنوان زمینه‌ای برای [[شام آخر]] [[عیسی]] [[مسیح]] و [[رسولان|شاگردانش]] ذکر شده است.<ref>[[کتاب مقدس - عهد جدید - متی - فصل 26|انجیل به قلم متی فصل ۲۶ آیات ۱۷ تا ۱۹]]</ref> [[عیسی]] در این مراسم، خود را به‌عنوان بره فصح معرفی کرد که قربانی او [[نجات]] ابدی را برای ایمانداران به ارمغان می‌آورد.<ref>[[کتاب مقدس - عهد جدید - 1 قرنتیان - فصل 5|اول قرنتیان فصل ۵ آیه ۷]]</ref> این ارتباط، پسخ را به یکی از مفاهیم محوری مسیحی تبدیل کرد.


==پسخ  در متون کتاب مقدس==

واژه پسخ در متون عبری عهد قدیم و در عهد جدید  بیش از ۴۵ بار ظاهر می‌شود. این واژه معمولاً به مراسم عید، قربانی بره، یا به‌صورت نمادین به نجات اشاره دارد. برخی از مهم‌ترین قسمت ها عبارتند از:
- [[کتاب مقدس - عهد قدیم - خروج - فصل 12|خروج فصل ۱۲ آیات ۱ تا ۲۸]]: دستورات اولیه برای برگزاری پسخ.
- [[کتاب مقدس - عهد جدید - یوحنا - فصل 19|انجیل به قلم یوحنا فصل ۱۹ آیات ۳۱ تا ۳۶]]: اشاره به عیسی به‌عنوان بره فصح که هیچ استخوانی از او شکسته نشد.
پسخ پلی میان عهد قدیم و عهد جدید است که از رهایی فیزیکی [[قوم اسرائیل]] به نجات معنوی از طریق قربانی [[عیسی]] [[مسیح]] اشاره دارد. پسخ برای ایمانداران یهودی و مسیحی معنای عمیقی دارد
== پانویس ==
<references />