نمایش مبدأ برای زبان فارسی

== زبان پارسی (Persian / فارسی) ==

'''زبان پارسی''' یکی از شاخه‌های زبان‌های هندواروپایی است که ریشه در زبان [[پارسی باستان]] دارد و امروزه در ایران، افغانستان، تاجیکستان و بخش‌هایی از آسیای میانه به‌کار می‌رود. این زبان یکی از کهن‌ترین زبان‌های مستند در جهان است و دارای سه دورهٔ اصلی زبانی است: [[پارسی باستان]]، [[پهلوی]] (میانه)، و [[فارسی نو]].

== سیر تاریخی ==
<div style="overflow-x:auto; margin:15px 0;">
<table style="min-width:100%; border-collapse:collapse;">
<tr>
<th style="background:#f8f9fa; padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">دوره</th>
<th style="background:#f8f9fa; padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">زمان تقریبی</th>
<th style="background:#f8f9fa; padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">ویژگی‌ها</th>
</tr>
<tr>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">پارسی باستان</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">۵۵۰–۳۳۰ ق.م</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">خط میخی، زبان کتیبه‌های هخامنشی</td>
</tr>
<tr>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">پهلوی (پارسی میانه)</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">۲۲۴–۶۵۱ م</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">خط پهلوی، آثار زرتشتی و مانوی</td>
</tr>
<tr>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">فارسی نو</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">از قرن ۹ م تاکنون</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">خط فارسی (مشتق از عربی)، غنی در شعر و نثر</td>
</tr>
</table>
</div>

== تطبیق واژگان ==
<div style="overflow-x:auto; margin:15px 0;">
<table style="min-width:100%; border-collapse:collapse;">
<tr>
<th style="background:#f8f9fa; padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">مفهوم</th>
<th style="background:#f8f9fa; padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">پارسی باستان</th>
<th style="background:#f8f9fa; padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">سانسکریت</th>
<th style="background:#f8f9fa; padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">لاتین</th>
<th style="background:#f8f9fa; padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">انگلیسی</th>
</tr>
<tr>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">پدر</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">pitā</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">pitṛ</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">pater</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">father</td>
</tr>
<tr>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">مادر</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">mātā</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">mātṛ</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">mater</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">mother</td>
</tr>
<tr>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">برادر</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">brātar</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">bhrātṛ</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">frater</td>
<td style="padding:10px; border:1px solid #a2a9b1; text-align:center;">brother</td>
</tr>
</table>
</div>

== شواهد باستان‌شناسی ==
* مهم‌ترین منابع مکتوب زبان پارسی باستان در [[کتیبه بیستون]]، [[کتیبه نقش رستم]] و [[کتیبه شوش]] ثبت شده‌اند که به دستور داریوش بزرگ، خشایارشا و دیگر پادشاهان هخامنشی نگاشته شده‌اند.
* خط میخی پارسی باستان با حدود ۳۶ نشانه، از ساده‌ترین خطوط میخی جهان باستان است<ref>Schmitt, Rüdiger. "The Bisitun Inscriptions of Darius the Great: Old Persian Text." (2000)</ref>.
* نسخه‌های متعددی از اوستا به زبان پهلوی و پارسی میانه، شواهد ارزشمندی از تداوم زبان و سنت نگارشی ایرانی هستند<ref>Boyce, Mary. "Zoroastrians: Their Religious Beliefs and Practices." (1979)</ref>.

== منابع ==
<references />