فیض
فیض
فیض در کتاب مقدس به عطیهٔ رایگان و نامستحقی اشاره دارد که از سوی خدا برای نجات، قوت، تقدیس و زندگی ایمانداران عطا می‌شود. برخلاف پاداشی که به‌سبب اعمال داده می‌شود، فیض کاملاً بی‌قید و شرط است و از محبت خالص خدا سرچشمه می‌گیرد. فیض قلب الاهیات پروتستانتیسم است و اساس آموزهٔ 'نجات تنها از طریق ایمان' را شکل می‌دهد.[۱]
ریشه‌شناسی
| زبان | ریشه | تلفظ |
|---|---|---|
| عبری | חֵן | خِن |
| یونانی | Χάρις | خارِیس |
فیض در عهد قدیم
در عهد قدیم، واژهٔ عبری חֵן (خن) بیشتر به‌معنای مهربانی، لطف، یا بخشش بی‌دلیل به‌کار می‌رود؛ و خدا به‌عنوان بخشندهٔ این لطف به بندگانش معرفی می‌شود. نمونه‌هایی از کاربرد آن:
- نوح در نظر خدا فیض یافت»[۲]
- موسی از خدا درخواست کرد: اگر در نظرت فیض یافته‌ام، مرا راه خود را بنما[۳]
فیض در عهد جدید
فیض در عهد جدید ، به‌ویژه در نوشته‌های پولس رسول، یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین مفاهیم است. این واژه نشان‌دهندهٔ بخشش نجات بخش خداست که از طریق مرگ و قیام عیسی مسیح عطا می‌شود:
- زیرا همگی گناه کرده‌اند و از جلال خدا قاصر آمده‌اند، اما به‌فیض او مجاناً عادل شمرده می‌شوند[۴]
- زیرا به‌فیض نجات یافته‌اید، از راه ایمان[۵]
- «فیض و راستی به‌واسطهٔ عیسی مسیح آمد»[۶]
نمونه ای از فیض ها
| نوع فیض | شرح | آیهٔ نمونه |
|---|---|---|
| فیض نجات‌بخش | هدیه‌ای که باعث آمرزش گناهان و نجات از داوری می‌شود | تیتوس فصل ۲ آیه ۱۱ |
| فیض تقویت‌کننده | توان و قدرت برای زیستن در اراده خدا | دوم قرنتیان فصل ۱۲ آیه ۹ |
| فیض تقدیس‌کننده | فیضی که ایماندار را رشد می‌دهد و به شباهت مسیح درمی‌آورد | رومیان فصل ۶ آیه ۱۴ |
| فیض خدمت | عطایای روحانی که برای بنای کلیسا داده می‌شود | رومیان فصل ۱۲ آیه ۶ |
| فیض رسولی | قدرت و اقتدار برای انجام خدمت رسالت و مأموریت کلیسایی | رومیان فصل ۱ آیه ۵ |
| فیض در رنج | تحمل و پایداری در آزمایش‌ها با آرامش درونی | دوم قرنتیان فصل ۶ آیه ۱ |
| فیض روزمره | فیضی که در زندگی روزانه به‌صورت دائم جاری است | اول قرنتیان فصل ۱۵ آیه ۱۰ |
| فیض تعلیم‌دهنده | فیضی که ما را به ترک گناه و زیستن به‌راستی رهبری می‌کند | تیتوس فصل ۲ آیه ۱۲ |
| فیض ورودی به حضور خدا | به ما جسارت ورود به حضور خدا را می‌دهد | عبرانیان فصل ۴ آیه ۱۶ |
رابطهٔ فیض و اعمال
یکی از آموزه‌های محوری عهد جدید این است که نجات تنها از طریق فیض و ایمان است، نه از راه اعمال انسانی:
نقش فیض در زندگی ایماندار
فیض فقط برای لحظهٔ نجات نیست، بلکه موتور حرکت زندگی ایمانی است:
- فیض ما را تعلیم می‌دهد که چگونه پارسا زندگی کنیم[۹]
- فیض در سختی‌ها ما را قوت می‌بخشد[۱۰]
- فیض در هر زمان کفایت می‌کند[۱۱]
فیض، جوهرهٔ محبت خدا و بنیاد نجات در مسیحیت است. ایمان مسیحی بدون فهم فیض، تهی از پیام اصلی انجیل است. خدا از آغاز تا انجام تاریخ نجات، فیض خود را بر انسان عطا کرده و در مسیح به اوج رسانده است.