تثلیث

تثلیث

تثلیث دکترین بنیادین الاهیات مسیحی است که خدا را به‌عنوان یک ذات الهی در سه اقنوم متمایز اما هم‌ذات معرفی می‌کند: پدر، پسر (عیسی مسیح)، و روح القدس. این آموزه بیانگر وحدت کامل ذات الهی و تمایز اقانیم است که هر یک به‌طور کامل خدا هستند، اما تنها یک خدا وجود دارد. تثلیث رمز و راز مرکزی ایمان مسیحی است که فیض خداوند و نجات ایمانداران را ممکن می‌سازد. دانشنامه کتاب مقدس سعی بر آن میکند که مفهوم تثلیث و آیات کتاب مقدس را که به حضور پدر، پسر، و روح القدس در عهد قدیم و عهد جدید اشاره دارند، به‌طور جامع و جداگانه بررسی کند.

مفهوم تثلیث

تثلیث در الاهیات مسیحی به معنای یک خدا در سه اقنوم است: پدر به‌عنوان خالق و سرچشمه، پسر به‌عنوان کلام مجسم و ناجی، و روح القدس به‌عنوان تسلی‌دهنده و فیض‌دهنده. هر اقنوم دارای ذات الوهیتی یکسان است، اما نقش‌ها و روابط متمایزی دارند. این دکترین بر یگانگی خدا و تمایز اقانیم تأکید دارد. تثلیث از طریق مکاشفه در کتاب مقدس و سنت اولیه کلیسا آشکار شده است.

بررسی آیات کتاب مقدس اشاره‌کننده به تثلیث

کلمه تثلیث در کتاب مقدس نیامده اما الاهیات تثلیث از کتاب مقدس استخراج شده و آیات متعددی به حضور پدر، پسر، و روح القدس در عهد قدیم و عهد جدید اشاره دارند.

پدر در کتاب مقدس

عهد قدیم

• پیدایش فصل ۱ آیه ۱: «در ابتدا خدا آسمان‌ها و زمین را آفرید.» خدا به‌عنوان پدر، خالق کل هستی معرفی می‌شود.
• تثنیه فصل ۳۲ آیه ۶: «آیا او پدر تو نیست که تو را آفرید؟» خدا به‌عنوان پدر قوم اسرائیل توصیف می‌شود.
• اشعیا فصل ۶۴ آیه ۸: «و حال ای یهوه، تو پدر ما هستی؛ ما گِلیم و تو کوزه‌گر ما.» خدا به‌عنوان پدر مهربان و خالق معرفی شده است.
• ارمیا فصل ۳۱ آیه ۹: «من برای اسرائیل پدر هستم.» خدا رابطه پدرانه خود با قومش را بیان می‌کند.

عهد جدید

• انجیل به قلم متی فصل ۶ آیات ۹ تا ۱۳: در دعای «پدر ما»، عیسی پدر را به‌عنوان خدا خطاب می‌کند.
• انجیل به قلم یوحنا فصل ۱۷ آیه ۱: عیسی دعا می‌کند: «ای پدر، ساعت فرا رسیده است؛ پسرت را جلال ده.» پدر به‌عنوان خدا و منبع اقتدار معرفی می‌شود.
• رومیان فصل ۸ آیه ۱۵: شما روح بندگی نیافتید، بلکه روح فرزندخواندگی یافتید که به آن فریاد می‌کنیم: ای پدر. این آیه رابطه صمیمی ایمانداران با پدر را نشان می‌دهد.
• افسسیان فصل ۱ آیه ۳: متبارک باد خدا و پدر خداوند ما عیسی مسیح. پدر به‌عنوان منبع برکت‌های روحانی معرفی می‌شود.

پسر در کتاب مقدس

عهد قدیم

• پیدایش فصل ۱۸ آیات ۱ تا ۲: یهوه به‌صورت سه مرد به ابراهیم ظاهر می‌شود، که یکی از آن‌ها به‌عنوان فرشته یهوه شناخته شده و در سنت مسیحی به‌عنوان تجلی پیش‌تجسدی پسر تفسیر می‌شود.
• خروج فصل ۳ آیات ۲ تا ۶: فرشته یهوه در بوته آتشین به موسی ظاهر می‌شود و خود را خدا معرفی می‌کند، که در سنت مسیحی به‌عنوان تجلی پیش‌تجسدی پسر تفسیر می‌شود.
• داوران فصل ۶ آیات ۱۱ تا ۲۳: فرشته یهوه به جدعون ظاهر می‌شود و او را برای نجات اسرائیل فرا می‌خواند، و جدعون او را خدا می‌داند، که به‌عنوان تجلی پیش‌تجسدی پسر تفسیر می‌شود.
• داوران فصل ۱۳ آیات ۲۰ تا ۲۳: فرشته یهوه به مانوح و همسرش ظاهر می‌شود و مانوح می‌گوید: «ما خدا را دیده‌ایم»، که در سنت مسیحی به‌عنوان تجلی پیش‌تجسدی پسر تفسیر می‌شود.
• امثال فصل ۳۰ آیه ۴: «نام او چیست و نام پسرش چیست؟» این آیه به‌طور ضمنی به پسر به‌عنوان موجودی الهی اشاره دارد.
• اشعیا فصل ۹ آیات ۶ تا ۷: «زیرا که فرزندی برای ما متولد شده، پسری به ما عطا شده است.» این آیه به‌عنوان پیش‌گویی مسیحایی درباره پسر تفسیر می‌شود.
• دانیال فصل ۷ آیات ۱۳ تا ۱۴: «یکی مانند پسر انسان با ابرهای آسمان آمد.» این رؤیا به پسر به‌عنوان موجودی الهی اشاره دارد.

عهد جدید

• انجیل به قلم یوحنا فصل ۱ آیات ۱ تا ۲: «در ابتدا کلام بود و کلام نزد خدا بود و کلام خدا بود.» پسر به‌عنوان کلام خدا معرفی می‌شود.
• انجیل به قلم یوحنا فصل ۱۰ آیه ۳۰: «من و پدر یکی هستیم.» این آیه وحدت ذات پسر با پدر را تأیید می‌کند.
• فیلیپیان فصل ۲ آیات ۵ تا ۱۱: «او که در صورت خدا بود... خود را فروتن ساخت.» این آیه الوهیت و فروتنی پسر را نشان می‌دهد.
• کولسیان فصل ۱ آیات ۱۵ تا ۱۷: «او صورت خدای نادیده است... همه‌چیز به‌وسیله او آفریده شد.» پسر به‌عنوان خالق و تصویر خدا معرفی می‌شود.

روح‌القدس در کتاب مقدس

عهد قدیم

• پیدایش فصل ۱ آیه ۲: «و روح القدس خدا بر روی آب‌ها حرکت می‌کرد.» روح القدس در خلقت حضور دارد.
• مزامیر فصل ۵۱ آیه ۱۱: «روح القدس تو را از من مگیر.» داوود از حضور روح القدس به‌عنوان منبع تقدس سخن می‌گوید.
• اشعیا فصل ۱۱ آیات ۱ تا ۳: «روح القدس یهوه بر او قرار خواهد گرفت.» این آیه به حضور روح القدس بر مسیحا اشاره دارد.
• حزقیال فصل ۳۶ آیه ۲۷: «و روح القدس خود را در میان شما قرار خواهم داد.» خدا وعده حضور روح القدس را می‌دهد.

عهد جدید

• انجیل به قلم متی فصل ۳ آیه ۱۶: «روح القدس مانند کبوتری بر او نازل شد.» روح القدس در تعمید عیسی حضور دارد.
• اعمال رسولان فصل ۲ آیات ۱ تا ۴: «همه از روح القدس پر شدند.» این آیه نزول روح القدس در پنطیکاست را شرح می‌دهد.
• انجیل به قلم یوحنا فصل ۱۴ آیات ۱۶ تا ۱۷: «پدر تسلی‌دهنده دیگری به شما عطا خواهد کرد، یعنی روح القدس » این آیه نقش روح القدس را به‌عنوان تسلی‌دهنده نشان می‌دهد.
• [اول قرنتیان فصل ۲ آیه ۱۰]]: «روح القدس عمق‌های خدا را جستجو می‌کند.» این آیه الوهیت و علم مطلق روح القدس را تأیید می‌کند.

آیات مشترک تثلیث

آیات زیر به‌طور صریح یا نزدیک به صراحت به حضور همزمان پدر، پسر، و روح القدس اشاره دارند:

• اشعیا فصل ۴۸ آیه ۱۶: «اکنون خداوند یهوه و روح القدس او مرا فرستاده است.» این آیه به پدر، روح القدس، و فرستاده‌شده (پسر) اشاره دارد.
• مزامیر فصل ۳۳ آیه ۶: «آسمان‌ها به کلام یهوه ساخته شد و تمامی لشکر آن‌ها به نفس روح القدس او.» این آیه به پدر، پسر (کلام)، و روح القدس اشاره دارد.
• انجیل به قلم متی فصل ۳ آیات ۱۶ تا ۱۷: در تعمید عیسی، پسر تعمید می‌گیرد، روح القدس به‌صورت کبوتر نازل می‌شود، و پدر از آسمان سخن می‌گوید.
• انجیل به قلم متی فصل ۲۸ آیه ۱۹: «به نام پدر و پسر و روح القدس تعمید دهید.» این آیه صراحتاً هر سه اقنوم را ذکر می‌کند.
• دوم قرنتیان فصل ۱۳ آیه ۱۴: «فیض خداوند ما عیسی مسیح و محبت خدا و شراکت روح القدس با همگی شما باد.» این آیه هر سه اقنوم را در برکت ذکر می‌کند.
• افسسیان فصل ۱ آیات ۳ تا ۱۴: نقش‌های پدر (برگزیننده)، پسر (فدیه‌دهنده)، و روح القدس (مهر نجات) در نجات شرح داده شده‌اند.
• اول یوحنا فصل ۵ آیه ۷: «سه شهادت‌دهنده در آسمان‌اند: پدر، کلام، و روح القدس، و این سه یکی هستند.» این آیه در سنت مسیحی به‌عنوان گواهی تثلیث استفاده شده است.

صحیح بودن تثلیث از منظر کتاب مقدس

صحت دکترین تثلیث در کتاب مقدس از طریق ترکیبی از آیات تأیید می‌شود:

• یگانگی خدا:
  • تثنیه فصل ۶ آیه ۴ می‌فرماید: «یهوه خدای ما، یهوه واحد است.» این آیه یگانگی ذات الهی را تأیید می‌کند.
• الوهیت هر اقنوم:
  • پدر در پیدایش فصل ۱ آیه ۱ و انجیل به قلم یوحنا فصل ۱۷ آیه ۱ به‌عنوان خدا شناخته می‌شود.
  • پسر در انجیل به قلم یوحنا فصل ۱ آیه ۱ و فیلیپیان فصل ۲ آیات ۵ تا ۱۱ به‌عنوان خدا معرفی شده است.
  • روح القدس در اعمال رسولان فصل ۵ آیات ۳ تا ۴ و اول قرنتیان فصل ۲ آیه ۱۰ به عنوان خدا شناخته شده میشود.
• تمایز اقانیم:
  • آیات انجیل به قلم متی فصل ۳ آیات ۱۶ تا ۱۷ و انجیل به قلم یوحنا فصل ۱۴ آیات ۱۶ تا ۱۷ تمایز بین پدر، پسر، و روح القدس را نشان می‌دهند.

4. همکاری اقانیم:

• افسسیان فصل ۱ آیات ۳ تا ۱۴ نقش‌های متمایز هر اقنوم را در نجات ایمانداران نشان می‌دهد.